Bio-afbreekbare zakjes na drie jaar in zeewater nog bruikbaar

Door de toenemende aandacht voor plasticvervuiling gaan producenten en winkelketens steeds vaker op zoek naar alternatieven. Bio-afbreekbare en composteerbare zakjes zijn vaak de makkelijkste oplossing, omdat ze nauwelijks verschillen van conventionele plastic zakjes, en als ze in het milieu terechtkomen, gewoon verdwijnen.

Tenminste, dat is de bedoeling. Want uit Brits onderzoek blijkt nu dat dit afbraakproces vaak heel wat trager gaat dan verwacht.

Onderzoekers van de Universiteit van Plymouth bestudeerden drie populaire varianten en gewone plastic zakjes: traditionele hogedichtheidpolyethyleen (polyetheen) zakjes, bio-afbreekbare zakjes, composteerbare zakjes - die snel uit elkaar vallen en 'verteerd' worden door micro-organismen - en oxo-bio-afbreekbare zakjes - traditioneel plastic waaraan zouten van zware metalen zijn toegevoegd die het plastic onder bepaalde omstandigheden laten uiteenvallen tot een fijn poeder. Dat blijft echter plastic en het kan niet meer gerecycleerd worden. In België is het verboden iets oxo-bio-afbreekbaar te noemen, en de EU bereidt een verbod voor op deze vorm van plastic.

De onderzoekers stelden de verschillende zakjes drie jaar lang bloot aan drie natuurlijke omgevingen waarin ze terecht kunnen komen: de lucht, aarde en zeewater, en ze deden hetzelfde in hun laboratorium onder gecontroleerde omstandigheden. De zakjes werden op geregelde tijdstippen gecontroleerd op uiterlijke kenmerken, sterkte, textuur en chemische structuur.

Na negen maanden in open lucht bleken alle materialen volledig uiteengevallen in stukjes. Maar in het zeewater of in de grond verliep het proces heel wat minder vlot: zelfs na drie jaar bleven zowel de bio-afbreekbare als de conventionele plastic zakjes gewoon bruikbaar.

De composteerbare variant deed het dan weer heel goed in het zeewater en was na drie maanden volledig verdwenen. Maar vreemd genoeg deed de zak,  die toch bedoeld is om compost te worden en in de bodem gebruikt te worden, het in de grond veel minder goed: na 27 maanden was de zak nog steeds aanwezig in de aarde. De composteerbare zak was wel niet langer bruikbaar en scheurde zodra er enig gewicht in werd gelegd.

"Ik was erg verrast dat, na drie jaar, sommige zakjes nog een volle lading boodschappen konden dragen", zei onderzoeker Imogen Napper, die de studie leidde, aan het perbureau IPS. "Als je het label 'bio-afbreekbaar' ziet, zou je automatisch aannemen dat het sneller afbreekt dan een conventioneel zakje. Maar, tenminste na drie jaar, blijkt uit ons onderzoek dat dat niet noodzakelijk het geval is."

In de studie stellen de wetenschappers dan ook de vraag of de zakjes wel snel genoeg afbreken om een echte oplossing te vormen voor het probleem van de plasticvervuiling. De bio-afbreekbare zakjes bijvoorbeeld blijken na drie jaar immers nog steeds in zee rond te drijven, en zo bij te dragen aan het probleem van de plasticvervuiling in zee.  

"Dit onderzoek confronteert ons met een aantal vragen over wat de bevolking kan verwachten bij het label 'bio-afbreekbaar'", zei hoogleraar Richard Thompson, hoofd van de Internationale Onderzoeksgroep naar Plasticvervuiling op Zee en de tweede auteur van de nieuwe studie.

"We stellen hier vast dat de geteste materialen geen consistent, betrouwbaar en relevant voordeel opleveren op het vlak van zeeafval. Het baart me ook zorgen dat deze nieuwe materialen problemen opleveren op het vlak van recyclage. Onze studie benadrukt de noodzaak aan standaarden op het vlak van afbreekbare materialen", zo zei Thompson aan IPS.

De studie van Napper en Thompson is verschenen in Environmental Science and Technology.