Zijn ketonen in het peloton competitievervalsing?

Volgens de Leuvense fysioloog Peter Hespel zijn ketonen ‘het spectaculairste wat ik ooit zag qua sportieve impact in de wereld van toegestane voedingssupplementen’. Akkoord?

“Bij de meeste gangbare supplementen wordt over een winst van hooguit enkele procenten gesproken, dan kan je dus stellen dat 15 procent een zeer grote winst is. Die geldt trouwens niet enkel voor duursporters, maar voor alle sporten waarbij recuperatie een belangrijke rol speelt, bijvoorbeeld bij meerdaagse events. 

“In hoeverre die impact zich nu al laat voelen in geleverde prestaties is vanuit mijn positie dan weer moeilijk in te schatten. Wielerploegen of renners staan nu eenmaal niet te trappelen om mij die informatie te bezorgen. De signalen duiden wel op een wijdverspreid gebruik binnen het peloton. Je kan ketonen of afgeleide producten dan ook gewoon kopen via het internet. Al stel ik me daar toch wel vragen bij, ook naar het mogelijke gebruik door recreanten. Dekken die producten wel altijd de lading? Erg transparant zijn de etiketten meestal niet.”

Een dosis ketonen is vrij duur, 30 euro voor 25 milliliter, en ook de kennis over correct gebruik staat blijkbaar niet bij alle ploegen op punt. Zo’n ongelijk speelveld doet al snel het woord doping vallen.

“Een tijdlang heeft een beperkte groep ketonen kunnen gebruiken, en dan hangt er inderdaad een zweem van competitievervalsing rond. Maar oneven competitie is natuurlijk inherent aan topsport, denk maar aan de haaienvinnenpakken in de zwemsport. Zolang die beperkte toegang geen te lange periode bestrijkt, moet je dat kaderen binnen de progressie waar elke topsporter naar op zoek is.

“Bovendien staan ketonen niet op de dopinglijst en voldoen ze voorlopig niet aan de definitie om daarop te worden bijgeschreven. Een dopingmiddel is namelijk niet alleen prestatiebevorderend, maar heeft ook bewezen negatieve effecten.”

Er zouden alleen positieve effecten zijn: botontkalking tegengaan of de eetlust bevorderen tijdens inspanning. Moeten we allemaal aan de ketonen?

“Dan pleit ik eerder voor het voorzorgsprincipe. Professor Hespel heeft nu een van de weinige onderzoeken uitgevoerd. Dat wil dus ook zeggen dat mogelijke negatieve effecten nog te weinig onder de loep zijn genomen. Wat betreft de effecten van het gebruik van ketonen op langere termijn weten we nog niets. Dan kom je al snel uit bij de functie van ketonen, die door het lichaam worden aangemaakt in stresssituaties. Aangezien we weten dat de menselijke biologie zich gedurende duizenden jaren heeft geoptimaliseerd, rijst dan de vraag: waarom is ons lichaam die ketonen niet vanzelf op regelmatiger basis beginnen inzetten? Dat kan een indicatie zijn, maar nogmaals, geen evidentie.”

Waarom heerst er eigenlijk zo’n omerta over ketonen in het profpeloton?

“Op basis van de wielergeschiedenis denk ik dat een aantal renners vreest dat het toch zou worden gepercipieerd als doping, wat natuurlijk niet hoeft. Zelfs als het ooit op de dopinglijst komt, hebben de huidige gebruikers geen fout gemaakt. Misschien willen sommigen het ook liever niet aan de grote klok hangen, om concurrenten niet op ideeën te brengen. Als topsporter wil je de rest natuurlijk altijd een stapje voor zijn. Vroeger gingen profrenners ook al eens trainen met een concurrent, om nadien in het geniep nog wat extra kilometers af te leggen. Dat is deel van het spel.”

En het ego? Wellicht wil niemand een recente overwinning geanalyseerd zien als ‘het lag niet aan de benen, maar aan de ketonen’.

“Op andere vlakken bestaat daar geen schroom over. Er zijn er genoeg die pronken met hun geoptimaliseerde fiets, en wat voeding betreft is dat proces al lang bezig: renners eten vandaag ook geen biefstuk friet meer.”