Ongeneeslijk ziek worden, de portemonnee, klimaat en migratie: hier liggen de Vlamingen het meest wakker van
Onze gezondheid en de sociale zekerheid, onze portemonnee, de toestand van het klimaat en ongecontroleerde migratie: dat zijn de onderwerpen waar u het meest van wakker ligt. Dat blijkt uit een bevraging van VRT NWS in samenwerking met de VRT-studiedienst. Afgelopen voorjaar werd bij ongeveer 3.200 Vlamingen gepeild naar hun persoonlijke bezorgdheden, hun beeld van de samenleving en welke prioriteiten politici moeten stellen in het beleid van de komende jaren. Ongeneeslijk ziek worden: dat is onze grootste angst. En de politiek: die houdt zich maar beter bezig met de sociale zekerheid en ons pensioen.
In maart en april 2019 zijn 3.197 Vlamingen die op 26 mei meerderjarig zijn (en dus stemgerechtigd) uitgebreid bevraagd. Daaruit blijkt dat onze grootste angst - met stip op nummer 1- is om ongeneeslijk ziek te worden. Ongecontroleerde migratie staat op nummer 2, en de bezorgdheid om later voldoende pensioen te krijgen, vervolledigt de top 3.
Opvallend: meer dan twee derde van de Vlamingen geeft aan dat het klimaat hen zorgen baart, en daarmee haalt het thema vlot de top 5. De vrees om niet meer te kunnen sparen, kort gevolgd door het idee dat de volgende generatie het minder goed zal hebben, vervolledigen de belangrijkste bezorgdheden van de Vlaming.
Over deze vijf thema’s is er grote unanimiteit: elke stelling hierover wordt door minstens 60% van de Vlamingen positief beantwoord, en zo aangezien als “grote angst”. Naast onze fysieke gezondheid is trouwens ook ons mentaal welzijn voor veel Vlamingen een zorg. Meer dan de helft (56%) heeft schrik om er psychisch onderdoor te gaan. Onze mentale gezondheid, en daarmee samenhangend de grofheid op sociale media bijvoorbeeld, is zo ook een belangrijk thema voor veel Vlamingen.
Waar de politiek zich vooral mee moet bezighouden? Met ons, haar burgers
Wanneer we Vlamingen vragen wat de prioriteiten moeten zijn in het beleid van de komende jaren, dan komen quasi dezelfde thema’s naar voren. Vlamingen willen vooral dat de politiek zorg draagt voor hen, zowel nu als in de toekomst. De absolute prioriteit is een goed pensioen voor iedereen, gevolgd door een degelijke en betaalbare gezondheidszorg. Hoewel veiligheid niet bovenaan staat in het lijstje van persoonlijke bezorgdheden, vindt u wel dat de politiek de criminaliteit beter moet bestrijden, en dat er ook op vlak van justitie ruimte is voor verbetering. Kort samengevat: zorg, koopkracht en veiligheid: daar moet de politiek zich op focussen.
Bekijk: politiek journalist Ivan De Vadder vat samen wat volgens u de prioriteiten moeten zijn van de politiek
Klimaat scoort op het vlak van persoonlijke bezorgdheid met een plaats in de top 5 opvallend hoog, maar tegelijk vinden veel Vlamingen het (nog) geen politieke topprioriteit. Onder meer over klimaat zijn de meningen bijzonder verdeeld, en ook over migratie, Vlaamse zelfstandigheid en een schoner milieu is er verdeeldheid. Een aanzienlijke groep Vlamingen vindt dat de politiek zich net minder met deze thema’s moet bezighouden, terwijl een andere groep dit wél een prioriteit vindt.
Op onderstaande grafiek wordt duidelijk dat de antwoorden van de bevraagde Vlamingen over de thema's klimaat, migratie, Vlaamse zelfstandigheid en milieu sterk gespreid zijn over de verschillende antwoordcategorieën. Hoe lager de score op een vraag, en hoe linkser het antwoord op de balk, hoe minder een thema als prioriteit wordt aangezien. Wat voor de ene heel belangrijk is, is dat voor iemand anders helemaal niet.
Onze samenleving: een (groot) verschil tussen denken en doen
De VRT heeft ook gepolst naar hoe Vlamingen tegenover bepaalde maatschappelijke situaties staan. Bij de uitspraken die gaan over diversiteit valt op dat veel bevraagden een multiculturele samenleving, zoals die vandaag bestaat in ons land, niet afwijzen. Maar de idee dat die nieuwkomers wel “onze waarden” moeten onderschrijven leeft tegelijk heel sterk. Welke die waarden precies zijn, is niet bevraagd.
Het valt ook op dat veel Vlamingen de lat voor nieuwkomers hoog leggen: zelfs als iemand goed Nederlands spreekt, is een migrant niet per se welkom. En ook een loketbediende met een hoofddoek doet veel Vlamingen fronsen. Op vlak van diversiteit maken we dus een verschil tussen de theorie (de multiculturele samenleving is een feit en dat is oké) en de praktijk (iemand die zich integreert, is niet per se welkom).
De toestand van het klimaat is voor veel Vlamingen een zorg. Maar naarmate er een concreter engagement van ons gevraagd wordt, worden we plots een stuk minder enthousiast. Het klimaatbeleid is voor veel bevraagde Vlamingen nog geen prioriteit. En de vraag om onze eigen leefgewoontes aan te passen, door bijvoorbeeld vaker het openbaar vervoer te nemen of voor milieuvriendelijke verpakkingen te kiezen: dat is voor veel Vlamingen een ander paar mouwen. Bezorgd zijn we wel over de toekomst van ons klimaat, betrokken nog niet helemaal.
De Vlaming blijft wel bezorgd over zijn portemonnee. Een meerderheid vraagt zich enerzijds af of hij in zijn huidige job de kaap van de 67 jaar - de huidige pensioenleeftijd - haalt, en of dat pensioen een comfortabele oude dag mogelijk zal maken. Of onze sociale zekerheid wel betaalbaar blijft in de toekomst, vragen ook veel mensen zich af. En of we ons in het algemeen niet wat meer solidair moeten opstellen tegenover elkaar.
Een eigen woning bezitten: dat geeft veel mensen dan weer een houvast. Die spreekwoordelijke baksteen in de maag delen vele Vlamingen. Al maakt ruim één derde zich grote zorgen dat het verwerven van een eigen woning voor hun kinderen een pak minder vanzelfsprekend wordt. De idee dat de komende generatie het minder goed zal hebben, leeft vrij sterk.
Conclusie: Vlaanderen is vrij hard en onrechtvaardig, vindt u
Wat ten slotte opvalt in de bevraging, is dat er onder Vlamingen een groot onrechtvaardigheidsgevoel heerst. Wie geld of macht heeft, kan zich meer permitteren dan "de gewone mens", vindt u. Bij de privileges van politici, of de straffeloosheid in onze samenleving stellen we ons vragen. In dat opzicht hoeft het niet te verbazen dat veiligheid en een goede justitie voor veel mensen hoog op de politieke agenda staan.
Iets waar beleidsmakers volgens een meerderheid van de Vlamingen te weinig aandacht voor hebben, is ons psychisch welbevinden. Een kleine helft van de bevraagden (over alle leeftijdsgroepen en sociale groepen heen, nvdr) heeft zich wel eens eenzaam gevoeld. Op sociale media zijn we vaak te hard voor elkaar, vindt u. We zouden in het algemeen meer rekening moeten houden met elkaar, want die solidariteit is nodig in de toekomst. Maar: de gemiddelde Vlaming is optimistischer over de toekomst, en minder angstig dan in 2014, zo blijkt uit eerder onderzoek van de VRT.
Alle resultaten uit het onderzoek "Waar liggen Vlamingen wakker van?" vindt u hier.
Herbekijk de analyse van politiek journalist Ivan De Vadder in Het Journaal:
