Ook Google slaat nu hard op de privacytrom. Zet het zoden aan de dijk?

Privacy moet er zijn voor iedereen, niet voor een handjevol mensen. Aan het woord is Google-topman Sundar Pichai tijdens Google’s jaarlijkse grote conferentie voor ontwikkelaars. Hier wordt traditioneel een groot aantal nieuwe producten aangekondigd, maar dit jaar gaat het vooral over privacy. Dat komt niet uit de lucht vallen. Net als Facebook voelt ook Google de hete adem van de publieke opinie en toezichthouders in zowel Europa als de VS in de nek. 

Privacy is hot. Pichais collega Mark Zuckerberg had er vorige week tijdens de Facebook-conferentie ook de mond van vol. “Ik weet dat we niet de sterkste reputatie op gebied van privacy hebben, om het voorzichtig uit te drukken”, permitteerde hij zich zelfs een grap. Die viel overigens pijnlijk in het water: waar een klaterende lach moest weerklinken, bleef het ijzig stil. 

Anders dan Facebook – dat een jaar geleden al beloofde dat gebruikers eenvoudig alle data kunnen wissen, maar die functie nog altijd niet rond heeft – maakt Google er echt werk van om zijn apps en diensten privacyvriendelijker te maken. David Korteweg van privacyorganisatie Bits of Freedom, dat zowel Google als Facebook kritisch volgt, vindt deze stappen toe te juichen: “Alles wat bijdraagt aan meer controle voor de gebruiker is natuurlijk goed.”

Ook Stefan Kulk, jurist en onderzoeker bij de Universiteit Utrecht, ziet een verschil met Facebook: “Ik vond dat Facebook vorige week een heel beperkte notie van privacy had. Facebook focust vooral op de veiligheid van gegevens en het communicatiegeheim. Ondertussen is het bedrijf echter erg stil over het hebben van controle over je eigen gegevens en het achtervolgen van gebruikers op het web.” Dat is bij Google dus anders.

Ongekende macht en rijkdom

Korteweg denkt tegelijkertijd dat dit alles de positie van Google niet zal veranderen, laat staan ondermijnen. “Het onderliggende commerciële model van Google blijft ongewijzigd. Daar ligt het grote probleem.” Dit uitermate succesvolle model van het in kaart brengen van het gedrag van consumenten en dit via gerichte advertenties exploiteren, heeft Google tot ongekende macht en rijkdom gebracht. 

Ook Frederik Zuiderveen Borgesius, hoogleraar Recht en ICT aan de Nederlandse Radboud Universiteit, heeft op dit punt geen illusies: “Dit soort maatregelen zijn goed, maar Google zal nooit écht privacyvriendelijk worden. Daarvoor zijn de commerciële belangen te groot.”

Google verzamelt op alle mogelijke manieren zo veel gegevens, dat een paar maatregelen het bedrijf geen pijn zullen doen, zegt Korteweg. Sterker nog: “Google maakt zijn browser en apps wat privacyvriendelijker, maar tegelijk neemt het ook grote stappen in gebieden waar het eerder nog niet actief was: de huiskamer.” 

De privacyvoorvechter heeft nog een andere fundamentele kanttekening: “Als het Google écht menens zou zijn met privacy, dan zou het die privacyvriendelijke instellingen standaard instellen. Nu moeten mensen er zelf voor kiezen om de incognito-modus in een browser te gebruiken.”