Fans wereldwijd boos om ‘flauw’ einde van ‘Game Of Thrones’: "Een goed einde: moeilijkste wat er is"

Wie overleeft er in 'Game of Thrones'? Wie gaat er op de IJzeren Troon zitten? De hangijzers waren duidelijk, gisteren, maar de antwoorden niet helemaal bevredigend. "Maar is dat bij een grote reeks ooit anders geweest?", vraagt Nico Moolenaar, scenarist van onder meer het recent gesmaakte 'Undercover'. "Zelf vond ik het einde van 'The Sopranos' bijvoorbeeld echt goed, met de onduidelijkheid of Tony al dan niet dood was. Zeker als je dat een tweede keer bekeek, viel dat einde echt wel op zijn plaats. Toch was er ook dan kritiek. Kijkers zijn gewoon zó verschillend dat het onmogelijk is om iedereen tevreden te stellen. Sommigen houden van wat mysterie op het einde, zodat hun fantasie aan het werk kan. Anderen vinden dat frustrerend. Sommigen kunnen leven met een donker slot, anderen willen een goed gevoel. En vooral: de ene mens is al wat fijngevoeliger om bepaalde hints te begrijpen dan de andere. Als de reeks nog loopt, kan elke kijker denken dat hij in de volgende aflevering nog wel aan zijn trekken zal komen. Maar als het gedaan is, is het bijna onvermijdelijk dat een deel naar zijn televisie staart denkt: 'Hoe? Is het dát dan?' Als scenarioschrijver weet ik: de druk op de makers moet immens zijn. De reeks kan nog zo succesvol zijn geweest, als je op het einde moet lezen 'dat het in mineur stopte', dat laat een kater na."

Reken maar dat er al katers geweest zijn, in tv-land. Herinner u 'Lost', de reeks over een groep mensen die na een vliegtuigcrash strandden op een mysterieus eiland. Zes seizoenen hield hun lot ons bezig, maar op het einde bleken die mensen niet op een eiland, doch in een soort hiernamaals te leven - veel kijkers vonden dat raar. Zoals sommigen vonden dat Walter White niet dood moest, in 'Breaking Bad'. En er ook discussie is rond 'Mad Men' en sommigen nog altijd tobben over het einde van 'Twin Peaks'. Moolenaar: "Van groot belang bij een goed einde is dat je er in de reeks op tijd aan begint. Je kan niet alles in de laatste 50 minuten proppen - dan voelt de kijker dat je losse eindjes hebt. De spanningsboog moet langzaam zakken. Recent nog, bij het tweede seizoen van 'The Handmaid's Tale', zag je een paar hoofdpersonages helemaal van gedacht veranderen: opeens gingen ze de mensen beschermen die ze voordien haatten, zonder dat je inzicht krijgt in de mentale evolutie. Dat is niet goed. Mensen kijken naar series voor de fijne, psychologische motieven die achter elke handeling zitten en die een personage van A naar B naar C brengen. Natuurlijk is er plaats voor het onverwachte - gráág zelfs - maar er moet een reden zijn voor die ommekeer, die gestaag duidelijk wordt."

En alsof het allemaal al niet ingewikkeld genoeg is: een finale moet ook nog eens gedoseerd zijn. "Vaak zie ik in de laatste 50 minuten echt wel de moord of de ontploffing te veel. Chaos. Terwijl de laatste aflevering vooral zinvol moet zijn: 'Wat heeft dit nu allemaal te betekenen gehad? Wat leren we hieruit?' De eerste afleveringen hebben de luxe om daar nog niet mee bezig te zijn."

Stef Wouters, hoofdscenarist van 'Thuis' en producer van onder meer 'Witse', 'Flikken' en 'Stille Waters', is ook teleurgesteld in de finale van 'Game of Thrones'. "Al geef ik toe dat het bij zulke epische verhalen niet makkelijk is. Qua einde is een misdaadverhaal veel makkelijker: het begint met een moord en op het einde wordt die opgelost en is de boef gevat. Voilà. Maar de sterkte van 'Game of Thrones' was juist dat de reeks nooit gaf wat de kijkers verwachtten. Hoe op het einde van seizoen 1 Ned Stark werd onthoofd, dat was van: 'Wat is er hier gebeurd!? Ik kijk niet meer!' Maar dat doen de meeste mensen toch. Een goede reeks drijft op de spanning: 'Hoe gaat het verder?' Dat is bij 'Game of Thrones' mettertijd fel afgezwakt. De finale vind ik zelfs voorspelbaar."

Omdat het zo nauw steekt, roepen scenaristen weleens hulp in, weet schrijver Moolenaar. "Dan wordt een scriptdoctor ingeschakeld. Of er worden verschillende eindes gemaakt, en een testpubliek beslist. Dat lijkt een beetje flauw, maar die frisse ogen zijn soms nodig. Geloof me, menig scenarioschrijver vraagt zich bij het einde af: waarom ben ik hier in godsnaam ooit aan begónnen? (lacht)"