Kroniek van de week: vijf jaar matrakkeren, twee lijken en een cordon

Het ging de voorbije week over het cordon sanitaire rond het Vlaams Belang, tegenvallend nieuws dat werd achtergehouden over de Vlaamse en federale begroting, en kletterende ruzie binnen de christendemocratische familie. Knack-redacteur Ewald Pironet blikt terug.

1. Cordon zonder voorwerp

Na de verkiezingsoverwinning van Vlaams Belang ontstond er enige commotie over het cordon sanitaire: moet VB de kans krijgen om mee te besturen? Eigenlijk is die vraag zonder voorwerp. Natuurlijk kan er over elk onderwerp altijd worden gediscussieerd, maar in het Vlaams Parlement is de N-VA de grootste partij met 35 zetels, Vlaams Belang volgt met 23 zetels. Daarmee behalen ze samen 58 van de 124 zetels en dat is geen meerderheid. Aangezien de CD&V (19 zetels), de Open VLD (16 zetels), Groen (14 zetels), de SP.A (13 zetels) en de PVDA (4 zetels) al duidelijk hebben laten weten dat ze niet met Vlaams Belang willen besturen, is het doorbreken van het cordon sanitair niet aan de orde.

Dat was het wél na de lokale verkiezingen van 2018. Toen konden Vlaams Belang en de N-VA in verscheidene steden en gemeenten, bijvoorbeeld in Ninove, een meerderheid vormen, maar de top van de N-VA, met voorzitter Bart De Wever op kop, bepaalde toen dat het cordon tegenover VB gehandhaafd moest worden. Een dik half jaar geleden was er een mogelijkheid dat het cordon sanitaire doorbroken zou worden, nu niet.

2. Vlaams lijk

Het is klassiek: na de verkiezingen vallen de lijken uit de kast. Zo ook nu weer. Terwijl N-VA-voorzitter Bart De Wever zijn eerste verkennende gesprekken voerde voor de Vlaamse regeringsvorming werd bekend dat de Vlaams regering volgend jaar op zoek moet naar ruim 600 miljoen euro om de Vlaamse begroting in evenwicht te houden. De titel in zakenkrant De Tijd had natuurlijk evengoed kunnen zijn: ‘Bourgeois laat gat van 600 miljoen in begroting na’.

Enkele maanden geleden had toenmalig minister van Begroting Bart Tommelein (Open VLD) nog trots gezegd dat de Vlaamse regering tegen het eind van de regeerperiode in 2024 liefst 1 miljard euro extra kon uitgeven als ze het huidige beleid zou voortzetten. Die 1 miljard blijkt nu in rook opgegaan, onder andere omdat er minder economische groei wordt verwacht en enkele belastinginkomsten lager liggen. De begroting was geen onderwerp tijdens de kiescampagne, maar nauwelijks 48 uur na het tellen van de stemmen is de Vlaamse begroting dat wel. Dat is een belediging van de kiezer.

3. Belgisch lijk

Op dezelfde dag dat het Vlaamse begrotingslijk uit de kast viel, kreeg België een niet mis te verstane waarschuwing van de Europese Commissie over de begrotingscijfers. België heeft volgens de Commissie onvoldoende gedaan om de begroting structureel bij te sturen, ondanks de betere conjunctuur. Daardoor zakt de overheidsschuld niet snel genoeg. De Commissie maakt nu een schuldenrapport op van ons land. Dat is de eerste stap naar een procedure voor een buitensporig tekort. België riskeert dus op de strafbank terecht te komen en dan zal het streng in de gaten worden gehouden wat betreft de begroting en de schuld. Als de nodige bijsturingen niet volgen, kan een Europese boete volgen. Mooie vooruitzichten voor de regering in lopende zaken.

Behalve België kregen ook Italië, Frankrijk en Cyprus zo’n waarschuwingsbrief, niet meteen landen waarmee je in één adem genoemd wilt worden.

Behalve België kregen ook Italië, Frankrijk en Cyprus zo’n waarschuwingsbrief. Dat zijn niet meteen de landen waarmee je in één adem genoemd wilt worden. Dat de Europese Commissie de waarschuwingen pas zou verspreiden ná de Europese verkiezingen (die in ons land samenvielen met de federale en regionale verkiezingen) had ze al in februari bekendgemaakt. Om te kiezers niet te verontrusten. Dat draagt niet bij tot de geloofwaardigheid van de Europese Unie en komt ook neer op een belediging van de kiezer. En ondertussen is het wachten op de precieze cijfers over het tekort in onze sociale zekerheid.

4. Gezellig Rerum Novarum

Op Rerum Novarum, het feest van de christelijke arbeidsbeweging, bleek hoever de CD&V en de vakbond ACV – en bij uitbreiding de hele christelijke arbeidersbeweging beweging.net (het vroegere ACW) – uit elkaar zijn gegroeid. ACV-topman Marc Leemans matrakkeerde de voorbije vijf jaar de regering-Michel, inclusief de CD&V, als een asociale regering. Nu verklaarde hij dat ‘de Zweedse coalitie afgestraft is omdat ze een beleid voerde dat niet rechtvaardig was en bijgevolg op weinig draagvlak kon rekenen’.

Om niet verkeerd begrepen te worden, voegde Leemans daar nog aan toe: ‘De indexsprong, het pensioengeknoei, de besparingen in de sociale zekerheid, de loonwet vol sjoemelsoftware, het onwerkbaar werk, de scheefgetrokken fiscaliteit, oplopende facturen, de patronale gunstpolitiek. Gewone mensen kunnen veel verdragen. Maar behandel ze niet als imbecielen, als kiesvee.’

Komt het nog ooit goed tussen de CD&V en het ACV – en bij uitbreiding beweging.net?

Bij CD&V, al pijnlijk gewond door een onverwacht grote verkiezingsnederlaag, hapte men naar adem. Voormalig staatssecretaris Etienne Schouppe, die zelf uit de christelijke arbeidersbeweging komt, zei bijvoorbeeld: ‘Mensen als meneer Leemans hebben zeer links gezaaid, maar oogsten rechts’, waarmee hij de ACV-voorzitter de grote winst van Vlaams Belang in de schoenen schoof. Voor alle duidelijkheid voegde Schouppe daar nog aan toe: ‘In de weken voor de verkiezingen heeft de voorzitter een taal gehanteerd die rechtstreeks uit het programma van een welbepaalde partij komt. Dan moet men niet verwonderd zijn dat leden denken: als de voorzitter in zijn woordgebruik zo dicht bij het Belang staat, waarom zouden wij hem dan niet volgen?’

De CD&V verkeert vandaag in overlevingsmodus, en daar is het ACV mee verantwoordelijk voor.

Enkele vragen:

– Wat hoopt het ACV/beweging.net te bereiken door de CD&V zo publiekelijk te schofferen?

– Met welke partij denkt het ACV/beweging.net betere banden te kunnen smeden? Met Groen, dat nauwelijks 10 procent van de stemmen behaalt?

– Wat betekent dat voor CD&V-toppolitici als Hilde Crevits, de gedoodverfde volgende CD&V-voorzitter, die tot het ACV/beweging.net wordt gerekend?

– Komt het ooit nog goed tussen de CD&V en het ACV – en bij uitbreiding beweging.net?

– Zou het ACV/beweging.net niet beter nadenken over haar eigen rol en verantwoordelijkheid in de samenleving?