Shell wil fundamenten olieplatforms in Noordzee na gebruik laten staan

De drie platforms Brent Bravo, Brent Charlie en Brent Delta staan in zee tussen de Shetlandeilanden en Noorwegen, in het Britse deel van de Noordzee. Van de Brent Delta is het platform twee jaar geleden al verwijderd; rond 18 juni gebeurt dat met de Brent Bravo. Shell wil de betonnen fundering en de poten, die 24 meter boven het zeeoppervlak uit steken, laten staan.

De regels wat te doen met afgedankte platforms zijn vastgelegd in het Ospar-verdrag, dat is getekend door alle landen rond de Noordzee. Alles wat niet meer gebruikt wordt, platforms inclusief leidingen, moet worden verwijderd. Maar van die verplichting is vrijstelling mogelijk.

De Britse regering is van plan die vrijstelling te verlenen, maar moet nog wel de andere landen van het Ospar-verdrag consulteren. Volgens de Duitse regering voldoet het plan van Shell niet aan de voorwaarden van het Ospar-verdrag. Duitsland heeft bezwaar gemaakt tegen vrijstelling. Volgens een brief van de Duitse regering, die werd opgedoken door Greenpeace, kan een flink deel van de Noordzee de gevolgen ondervinden als de Shell-tanks op zee mogen blijven. Op den duur zal de olie in het milieu terechtkomen.

Het Nederlandse ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zegt de plannen van Shell nog te bestuderen. Volgende week komt de Ospar bijeen op ambtelijk niveau; daar zal Nederland zijn standpunt inbrengen. Ospar heeft alleen een adviesrecht; uiteindelijk besluiten de Britten over de vrijstelling.

In totaal staan er op de Noordzee 29 platforms met vergelijkbare betonnen fundamenten. De Britten hebben voor vier ervan al vrijstelling van sloop verleend.

Biologisch afbreekbaar

Volgens Duncan Manning, bij Shell verantwoordelijk voor de platforms op het Brent-veld, zal het residu aan olie “een heel klein effect op het milieu” hebben. Het zal nog 750 jaar duren voordat de poten tot 55 meter onder zeeniveau zijn afgebrokkeld; de tanks van 1 meter dik beton blijven nog langer intact. Over een periode van 750 jaar is 11.000 ton olie niet veel, “en het is biologisch afbreekbaar”.

Daar staat tegenover dat het verwijderen van de drie betonnen kathedralen heel duur zal zijn: “Dat kost honderden miljoenen euro’s, vergt jaren werk en is heel gevaarlijk voor de mensen die er werken.” Ook zou het beton kunnen breken, waardoor in een keer alle olie in zee terecht komt. Volgens Manning zal het naar boven halen, wegslepen en afbreken van de drie bouwsels “statistisch gezien leiden tot drie doden. Dat is volstrekt onaanvaardbaar.”

Greenpeace, die toehoorder is bij Ospar, lobbyt al jaren tegen de plannen van Shell. ‘Het gaat ons niet om het achterlaten van dat beton in zee’, zegt David Santillo van Greenpeace, “maar om het achterlaten van die olie en chemicaliën. Wij begrijpen niet dat Shell niet beter heeft onderzocht of dat niet kan worden opgeruimd.”

Het conflict heeft trekjes van de affaire-Brent Spar. De Brent Spar was een drijvende opslagtank voor olie. Shell wilde deze in 1995 laten verdwijnen in de Atlantische Oceaan. Daarop voerde Greenpeace een Europa-brede campagne, compleet met boycotacties tegen Shell en met diplomatieke wrijving tot gevolg, ook destijds tussen Groot-Brittannië en Duitsland. Uiteindelijk besloot Shell de Brent Spar (die slechts 50 ton olie bevatte) toch maar te slopen. 

Gaat Greenpeace weer het publiek mobiliseren? Kees Kodde, campagneleider van Greenpeace in Nederland: “Als ons lobbywerk geen resultaat oplevert, overwegen we de actie op te schalen.” Hij wil niet zeggen wat dat zou kunnen betekenen.

Waarom riskeert Shell een herhaling van de Brent Spar-affaire? Manning: “Wij zijn al tien jaar bezig met de voorbereiding, allemaal in de openbaarheid. We hebben alle documenten gepubliceerd, we hebben gesproken met deskundigen en met milieuorganisaties. Dat is wat we hebben geleerd van de ervaringen met de Brent Spar.”