Wordt Reynders de nieuwe topman van de Raad van Europa? ‘Het is best mogelijk dat Rusland hem zal belonen’

Woensdagavond of donderdagochtend weet minister van Buitenlandse Zaken en Defensie Didier Reynders (MR) of hij de nieuwe secretaris-generaal van de Raad van Europa wordt. ‘Slaagt Reynders in zijn opzet, dan kan Charles Michel geen voorzitter van de Europese Raad worden’.

Woensdagavond stemt de parlementaire vergadering van de Raad van Europa over de nieuwe secretaris-generaal van de organisatie. De internationale organisatie bestaat uit 47 lidstaten en moet waken over de vrede, democratie en rechtstaat. Didier Reynders (MR) neemt het op tegen de Kroatische minister van Buitenlandse en Europese Zaken Maria Buric.

Wie woensdagnamiddag een absolute meerderheid van de 324 stemgerechtigde parlementsleden weet te overtuigen, krijgt een termijn van vijf jaar en een jaarlijks salaris van 300.000 euro. Krijgt niemand een absolute meerderheid, dan volgt donderdagochtend een tweede stemming. Dan volstaat een relatieve meerderheid van de stemmen. Woensdagochtend was Reynders nog volop aan het lobbyen in Straatsburg om de laatste parlementsleden over de streep te trekken.

Knack vroeg professor Europese politiek Steven Van Hecke (KULeuven) naar de kansen van Reynders.

Steven Van Hecke: Reynders draait al heel lang mee in de buitenlandse en internationale politiek. Zijn netwerk speelt ongetwijfeld in zijn voordeel. Bovendien kan hij beroep doen op het sterke diplomatieke netwerk van België. Ik ben ervan overtuigd dat onze ambtenaren overuren draaien om andere lidstaten te overtuigen om voor Reynders te stemmen – al zal Buitenlandse Zaken dat nooit toegeven. Reynders heeft ook de steun van zijn liberale politieke familie. Maar hetzelfde geldt voor zijn tegenkandidate, die de steun geniet van de Europese christendemocraten.

Er wordt wel eens gefluisterd dat Charles Michel voorzitter van de Europese Raad zou kunnen worden. Slinken zijn kansen als Reynders verkozen raakt?

Van Hecke: De functie die Reynders ambieert zit niet in het pakket van de Europese topjobs en heeft ook niet die prestige. Maar er heerst wel een soort van ressentiment tegen België. In sommige lidstaten leeft het idee dat ons land al genoeg bevoordeeld wordt. Met Herman Van Rompuy hadden we onlangs nog een Europese topfunctie en bovendien zijn quasi alle Europese instellingen in België gestationeerd. Bovendien heeft België ook een zitje in de VN-Veiligheidsraad. Als Reynders het haalt, zal dat gevoel alleen maar sterker worden. Dat zowel Reynders als Michel verkozen raken, acht ik zo goed als onmogelijk.

Het is best mogelijk dat Rusland Reynders zal belonen.

De Raad van Europa heeft als taak over de vrede en de democratie in haar lidstaten te waken. Als Reynders wordt verkozen, zal hij zich op de rechtstaat in pakweg Polen en Hongarije toeleggen?

Van Hecke: Thema’s zoals de bescherming van de rechtstaat en de democratie hebben de afgelopen jaren aan belang gewonnen. Ook de Europese Unie is zich daar in toenemende mate mee gaan bezighouden. Als minister van Buitenlandse Zaken pleitte Reynders voor een mechanisme om de toestand van de democratie en de rechtstaat in de Europese lidstaten op regelmatige basis te monitoren. Dat zal zijn kandidatuur ten goede komen. Maar de ironie wil dat hij dat voorstel deed in het kader van de Europese Unie. De bevoegdheden van de Unie en de Raad van Europa zouden overlappen, waardoor de laatste organisatie aan belang zou moeten inboeten.

Sinds dinsdag heeft Rusland haar stemrecht in de Raad van Europa voorlopig terug. Ondanks de annexatie van de Krim heeft Reynders de dialoog met Moskou altijd opengehouden. Mag Reynders daarvoor een tegenprestatie verwachten?

Van Hecke: Ik denk van wel. Reynders was overigens niet de enige die goede banden onderhield met Moskou. Op het moment dat Frankrijk en Duitsland geen officieel contact met Rusland wilden onderhouden, ging Charles Michel op missie naar het Kremlin. Het is best mogelijk dat ze België en Reynders daarvoor zullen belonen.

België heeft zich de afgelopen jaren sterk willen profileren op vlak van vrede en mensenrechten. Anderzijds kreeg ons land kritiek toen we voor de toetreding van Saoedi-Arabië tot de vrouwenrechtencommissie van de Verenigde Naties stemde. In welke zal dat een rol spelen?

Van Hecke: Voor landen zoals Duitsland, Nederland en Frankrijk zal het niet veel uitmaken. We mogen zeker en vast op de steun van onze buurlanden rekenen. Maar het is inderdaad mogelijk dat parlementsleden uit Oost-Europa zullen kijken naar de verwezenlijkingen en mislukkingen van België en Reynders.

Reynders is een man, Buric een vrouw. Heeft dat een impact?

Van Hecke: Ik zou dat niet overschatten. Bovendien hoeft dat voor Reynders geen nadeel te zijn. De Bosnische Dunja Mijatovic is al commissaris voor de Mensenrechten in de organisatie. Met een Oost-Europese vrouw en een West-Europese man zou het evenwicht intact blijven.