President Trump bood de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un zaterdag in een tweet totaal onverwacht een ontmoeting aan. “Als voorzitter Kim dit ziet: ik zou hem graag ontmoeten aan de grens gewoon om zijn hand te schudden en Hallo te zeggen”, klonk het. En tijdens een speech zondagochtend in de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoel zei Trump dat “Kim Jong-un me graag zou ontmoeten”, al omschreef hij de ontmoeting vervolgens zelf als “niet meer dan een fotogelegenheid”.

Totaal onvoorbereid

Het aanbod voor een ontmoeting met Kim Jong-un was echter totaal onvoorbereid. Na het aanbod volgden naar verluidt hectische uren aan beide kanten om alles geregeld te krijgen.

Zondagmiddag bracht Trump dan samen met de Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in een al langer gepland bezoek aan de zogeheten DMZ. Daar bezocht Trump eerst een wachtpost waar hij sprak met enkele Amerikaanse en Zuid-Koreaanse militairen, en zong hij zijn eigen lof. “Er was hier een groot conflict voor onze eerste ontmoeting (met Kim Jong-un, nvdr.). Nu is het extreem vreedzaam. Het is een compleet andere wereld. Het was hier gevaarlijk, zeer, zeer gevaarlijk. Na onze eerste top is al het gevaar geweken.”

“Historisch”

Maar intussen was het voor de internationale pers toch vooral afwachten of Kim Jong-un effectief zou opdagen in Panmunjom, het bekende “vredesdorp” waar beide Korea’s elkaar al decennia gewapend in de ogen kijken. Om 15.50 uur lokale tijd was het dan zover: Kim Jong-un kwam Trump tegemoet, waarna beide leiders ook twintig stappen op Noord-Koreaans grondgebied waagden voor een handdruk en een kort gesprek.

Trump werd zo ook de eerste zittende Amerikaanse president die het al decennia geïsoleerde land betrad, enkel de toenmalige ex-presidenten Jimmy Carter (in 1994) en Bill Clinton (in 2009) gingen hem voor.

Uitnodiging in Witte Huis

“Over die lijn stappen was een grote eer”, zei Trump na zijn terugkeer naar Zuid-Koreaans grondgebied voor de verzamelde pers. “We zijn goede vrienden. Ik zal hem nu uitnodigen in het Witte Huis. Er gebeuren veel positieve, heel positieve, dingen.” Een bezoek van een Noord-Koreaanse leider aan de Verenigde Staten zou ook al een historische primeur zijn.

Ook Kim klonk opgetogen. “Dit is een historisch moment op een plaats van groot historisch belang voor beide Korea’s. Het is goed u terug te zien, al had ik niet verwacht u hier te ontmoeten”, moest ook Kim zijn verbazing over de werkwijze van Trump kwijt. “Ik was erg verbaasd te horen over uw aanbod op Twitter, daarom dat ik pas zo laat kon bevestigen dat ik zou ingaan op uw uitnodiging.”

De Zuid-Koreaanse president Moon verwelkomde de korte ontmoeting als een gebeurtenis met een grote symbolische waarde en een “belangrijke mijlpaal”

Privéontmoeting

Na het fotomoment ontmoetten Trump, Kim en Moon elkaar ook voor een privégesprek in de gedemilitariseerde zone aan Zuid-Koreaanse kant. De Noord-Koreaanse leider loofde daar voor aanvang opnieuw het initiatief van Trump. “Zonder onze goede relatie zou deze plotse ontmoeting niet mogelijk geweest zijn. Nu kunnen we elkaar weer positief tegemoettreden. Ik geloof dat dit een positieve invloed zal hebben op al onze discussies in de toekomst.” Ook Trump benadrukte nogmaals het belang van de ontmoeting. “Dit zou een historisch moment kunnen zijn, ik denk dat het dat is.”

Het gesprek tussen de drie leiders duurde een uur, en werd omstreeks 17 uur plaatselijke tijd afgesloten. Meteen na het einde van het gesprek stak Kim opnieuw de grens over.

“Nucleaire onderhandelingen heropgestart”

Even later liet Trump weten dat hij en Kim waren overeengekomen om de nucleaire onderhandelingen, die in februari in het slop waren geraakt na de mislukte top in Hanoi, weer op te starten. “We hebben net een zeer, zeer goede ontmoeting gehad met Kim”, verklaarde Trump. “We hebben afgesproken dat we elk een team zullen aanduiden om de details uit te werken.” Volgens Trump moeten zij binnen de twee tot drie weken aan hun werkzaamheden beginnen. Al waarschuwt de Amerikaanse president dat het niet de bedoeling is om overhaast te werk te gaan. “Het gaat niet om snelheid”, verklaarde hij. “Niemand weet hoe het zich zal ontwikkelen.”

Er vond in de marge ook een incident plaats tussen Stephanie Grisham, de nieuwe perswoordvoerder van Trump, en enkele Noord-Koreaanse officials. Toen Trump en Kim naar de vergaderzaal werden gebracht voor hun privégesprek, ontaardde de race tussen hun beider entourages in chaos. Volgens aanwezige journalisten raakte Grisham vervolgens betrokken bij “een regelrecht gevecht in regel”, waarbij ze lichtgewond raakte.

“Ook los van alle symboliek belangrijk”

Het is echter maar de vraag of het belang dat beide leiders aan de korte ontmoeting hechten terecht is, dan wel of het vooral om een moment met grote PR-waarde gaat. “Het was natuurlijk een belangrijk fotomoment: dat is voor Trump altijd belangrijk”, weet Koen de Ceuster, professor Koreaanse studies aan de Universiteit van Leiden. “Maar voorbij alle symboliek is deze ontmoeting ook echt wel belangrijk, hoor. Trump heeft een heel andere dynamiek teweeggebracht in de Amerikaanse relatie met Noord-Korea: als een Amerikaanse president in het verleden een bezoek bracht aan de DMZ, was dat om de Noord-Koreanen af te dreigen. Maar nu is die dreigende retoriek helemaal weg. Dat kan de patstelling misschien deblokkeren.”

“De Amerikanen eisen al langer dat Noord-Korea eerst al zijn kernwapens afgeeft, om dan pas te praten over het verlichten van de internationale sancties”, aldus De Ceuster. “Zuid-Korea en China vinden al langer dat de détente veel stapsgewijzer moet gaan. Misschien kan deze dooi in de relaties bijdragen aan een versoepeling van de Amerikaanse houding.”

Derde ontmoeting

Trump en Kim hebben elkaar in het verleden al twee keer ontmoet, de eerste keer in Singapore en later in de Vietnamese hoofdstad Hanoi. De tweede ontmoeting draaide uit op een sisser. Trump en Kim kortten hun verblijf in Hanoi in, en kwamen zelfs niet met een gemeenschappelijke verklaring omdat ze geen akkoord konden vinden over de ontmanteling van de nucleaire programma’s van Pyongyang, in ruil voor het opheffen van de sancties. Noord-Korea voert sindsdien de druk weer op.