Circus Boris Johnson in de stad: achterban schaart zich achter ‘redder in nood’

Boris Johnson improviseert zich door een antwoord op de vraag of de Britse regering een klimaatnoodtoestand moet uitroepen wanneer er buiten een helikopter landt. De kandidaat-premier kijkt verschrikt op. “Oh, nee,” zegt hij, “ik heb het verschrikkelijke gevoel dat hij voor mij komt. Wat gênant, net nu we het over het milieu hebben! Ik zal ter compensatie een struik planten.”

De zaal lacht. En lacht tien minuten later nog harder wanneer het toestel, dat voor Johnsons rivaal Jeremy Hunt bestemd blijkt te zijn, tijdens het opstijgen zo veel wind veroorzaakt dat het scherm achter Johnson bijna omwaait.

Circus-Boris was zaterdagmiddag aanbeland in Carlisle, een stadje in het uiterste noordwesten van Engeland, nabij het westelijke uiteinde van de Muur van Hadrianus. Op de plaatselijke renbaan vond de vierde van een lange reeks hustings plaats, bijeenkomsten waar Hunt en Johnson een korte toespraak houden, worden geïnterviewd en vragen van de aanwezigen beantwoorden. 

Bij deze reeks hustings gaat het om een bijzonder en geprivilegieerd electoraat: de leden van de Conservatieve Partij die hun nieuwe partijleider kiezen, en daarmee de nieuwe premier.

Rug tegen de muur

In het zaaltje waar de paardenliefhebbers naar de races kijken, zijn nu tweehonderd Tory’s bijeen voor de two-horse-race tussen Johnson en, op gepaste afstand, Hunt. Eerstgenoemde is al jaren de publiekslieveling bij de achterban. Ze komen om Boris te zien, niet Johnson. 

Zo ook Andy Saunders. “Het zal de zesde keer zijn dat ik Boris zie spreken en telkens hou ik er een positief gevoel aan over”, zegt de boekhouder uit Haltwhistle, waar hij in de parochieraad zit. “Dat hebben we nu hard nodig. Zorgen om leiderschap? Nee, hij weet altijd de juiste mensen op de juiste plekken neer te zetten.”

In het introductiefilmpje profileert Johnson zich als redder in nood. “Het uur voor de zonsopgang is het donkerste”, klinkt het, de stelling waar Winston Churchill zijn ‘darkest hour’-frase op baseerde. 

Tot de ‘Borista’s’ in het publiek behoren Bill en Marion Bertham, een ouder echtpaar. “Na een ‘no deal’ zal het even moeilijk worden,” erkent Bill, “maar wij Britten zijn op hun best als we met de rug tegen de muur staan.” 

Zijn vrouw roemt Johnsons directheid. “Ik heb lang in Duitsland gewoond en Duitsers hadden vaak moeite met onze gewoonte om om de hete brij heen te draaien, net als andere Europeanen dat hebben.”

Zwaktebod

Nevenschade van een akkoordloze brexit zou ook het opbreken van de Britse unie kunnen zijn, waardoor Carlisle een grensplaats wordt. Voor de Borista John Underwood is dat geen zorg. Integendeel. “Ik ben bereid om de Muur van Hadrianus goed dicht te metselen”, zegt hij met een lach. “Vanuit Schotland hoor ik al mijn hele leven niets dan geklaag. De Schotten zelf hebben er een woord voor: greeting.”

Zijn makker Cliff McKnespiey koestert twijfels over Johnson. “Na die ruzie met zijn vriendin had hij vragen van de pers moeten beantwoorden. Zijn zwijgen vond ik een zwaktebod.”

Tijdens de hustings zelf zou Johnson plechtig beloven dat ‘Lady Britannia’ bij hem in veilige handen is.

Hunts handelsmerk zijn de opgestroopte mouwen, aangevend dat hij als ‘entrepreneur’ van aanpakken weet. De minister van Buitenlandse Zaken wil de EU verleiden tot nieuwe onderhandelingen. 

“De minst slechte van twee opties”, oordeelt kolonel Chris Sanderson, die met stijgende verbazing het brexit-enthousiasme van zijn partijgenoten bekijkt. “Als je de brexit op een analytische wijze bekijkt, kun je niet anders dan concluderen dat het waanzin is. Rory Stewart deed dat, een wijze man voor wie ik nog heb gewerkt toen hij in Afghanistan zat. Maar onze partij lijkt te zijn bezeten door waandenkbeelden.”

Uit de hand gelopen grap 

De reeds afgevallen kandidaat Stewart, wiens kiesdistrict in deze grensstreek ligt, blijkt meerdere fans te hebben. “Hij weet waarover hij praat”, zegt Gordon Brown, een zuivelboer die Europese exportheffingen vreest na een no deal. “Brexit is geen uit de hand gelopen grap. Er moet een compromis komen.”

Hij hoopt nu op Hunt, wiens handicap is dat hij in 2016 voor Remain heeft gestemd. “Maar ik zou nu Leave hebben gestemd,” stelt hij de aanwezigen gerust, “want inmiddels weten we dat na een stem op Leave de economie niet is ingestort, zoals was voorspeld.”

Hunt begaat een ‘fout’ wanneer hij een no deal omschrijft als ‘crashing out’, iets waar interviewer Iain Dale hem op vastpint. “Geeft dat niet weer hoe je werkelijk over een no deal denkt?”

Johnson zelf heeft de kans op een no deal geschat op 1 op 250.000, omdat andere EU-landen er geen belang bij hebben. 

Wanneer Dale een vraag aan Johnson begint met de woorden “Wat doe je als we op 31 oktober…”, interrumpeert de blonde politicus hem meteen. “Als? Als?”, klinkt het speels-verontwaardigd. “Wanneer zul je bedoelen.” De zaal vindt het prachtig, behalve de kolonel, die mismoedig zijn hoofd schudt.