Kilometerheffing vergroent vrachtwagenpark, maar toenemend aantal lichte bestelwagens op de weg

Vijfenzestig procent van de vrachtwagenkilometers op de Belgische snelwegen wordt afgelegd met een motor die aan de meest milieuvriendelijke uitstootnormen voldoet. Drie jaar geleden was dat aandeel nog maar 29 procent. Dat tonen data van Viapass, gebaseerd op de toestellen die iedere vrachtwagen aan boord moet hebben om de kilometerheffing te bepalen.

Die heffing wordt door de sector van transportbedrijven, maar ook door academici en milieuverenigingen, als de voornaamste stimulans gezien voor die snelle vergroening van het vrachtwagenpark. De tarieven bevoordelen immers de meest milieuvriendelijke voertuigen.

Van een verschuiving naar spoor of waterweg is er echter amper sprake. "De financiële stimulans die ervan uit gaat, is daartoe onvoldoende", zegt Cathy Macharis van het Mobi-instituut van de Vrije Universiteit Brussel. "Maar vooral gebrek aan flexibiliteit van spoor en waterweg staan een omschakeling in de weg."

Intussen is er wel een verschuiving van het zware vrachtverkeer naar lichte bestelwagens, die vrijgesteld zijn van heffing. Hun aantal groeit met een tempo dat drie keer hoger ligt dan bij de vrachtwagens.

In een reactie zegt Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) dat hij de kilometerheffing “echt wil gaan gebruiken om vrachtwagens uit de file te halen”. “Dat kan door nachtlevering goedkoper te maken dan daglevering. Ik ben daarom vragende partij om te gaan naar een variabel tarief, dat vrachtwagens stimuleert om ‘s nachts te gaan rijden. We zijn hiervoor echter afhankelijk van de medewerking van de andere gewesten en vooralsnog hebben we hierover geen akkoord kunnen bereiken”, zegt hij.

De opmars van de kleine bestelwagen is volgens Weyts op zich niets nieuws. “Dat zag je ook al voor de komst van de kilometerheffing en de evolutie is ook zichtbaar in landen zonder dit systeem. Een kilometerheffing voor lichte bestelwagens mikt op de e-commerce, maar treft de kleine zelfstandige. Dat moeten we niet doen.”