Charles Michel vertrekt, maar laat de nationale politiek niet los: ‘Hij kan de partij niet uiteen laten vallen’

Charles Michel is al jaren de enige chef bij de MR. Sinds 2011 als voorzitter, vanaf 2014 als premier. Hij ís de partij, elke belangrijke beslissing passeert via hem. Nu hij in december vertrekt om Europees president te worden, dreigt hij de grip op zijn partij te verliezen. Toch wil hij dat niet zomaar laten gebeuren.

Zo zal Michel, die sinds dit voorjaar de functies van premier en partijvoorzitter combineert, de regeringsonderhandelingen blijven leiden. Dat is belangrijk voor de inhoudelijke keuzes, maar vooral: hij zal beslissen wie eventueel minister kan worden. “Hij blijft de man die de lijnen uitzet”, zegt Georges-Louis Bouchez, politiek woordvoerder van de partij. 

Interne verkiezingen

De MR gaat er nog altijd van uit dat ze op Waals niveau alsnog in het bad wordt getrokken. De PS en Ecolo onderhandelen daar momenteel over een minderheidsregering gesteund vanuit het middenveld, maar volgens de Franstalige liberalen is dat een doodlopend spoor. Een regeerakkoord mét de MR erbij moet mogelijk zijn voor het vertrek van Michel in december, is de redenering.

Tegelijk moet Michel als premier vervangen worden en komt er mogelijk een extra MR-minister in de federale regering van lopende zaken. Bovendien heeft de partij haar oog laten vallen op de post van de Belgische eurocommissaris, waarover na de zomer beslist wordt. Feit is: welke MR-kopstukken waar komen te zitten, wordt bepaald door Michel. En zij blijven dus ook schatplichtig aan hem.

Ondertussen bereidt hij ook zijn opvolging als partijvoorzitter voor. Huidig Waals minister-president Willy Borsus wordt genoemd. Hij is een absolute vertrouweling van Michel, net als federaal begrotingsminister Sophie Wilmès. Andere namen die circuleren zijn Jean-Luc Crucke, die dichter staat bij Michels rivaal Didier Reynders, en de razend ambitieuze Bouchez, als kandidaat van de nieuwe generatie. 

Eind dit jaar volgen normaal gezien interne verkiezingen. De verwachting is dat de partijtop tegen dan een duidelijke kandidaat naar voren schuift. 

Worstcasescenario

Michel probeert zo de controle te bewaren en heeft daar alle redenen toe. Zijn partij keek zowel bij de gemeenteraadsverkiezingen als bij de nationale stembusgang tegen verlies aan. Het deed de oude tegenstellingen opnieuw aan de oppervlakte komen. Moet de partij weer meer naar het centrum leunen, in de traditie van het sociale liberalisme van vader Louis Michel? Of moet weer een donkerblauw verhaal geschreven worden, zoals in de Reynders-jaren?

Michel wist die interne spanningen sinds zijn premierschap te overstijgen. Om die balans ook na zijn vertrek te garanderen, vat hij binnen de partij gesprekken aan. Het is zaak de getrouwen van Reynders niet zomaar aan de kant te schuiven bij de verdeling van politieke postjes. “Hij kan de partij niet zomaar uiteen laten vallen na zijn vertrek”, zegt een insider.

Het worstcasescenario is dat de MR alsnog uit de Waalse regering gehouden wordt. “Aangezien de partij nu veel ministerposten heeft, zullen er ego’s gekwetst worden”, zegt Jean Faniel, directeur van het politieke onderzoeksinstituut Crisp. “En dan zit het spel pas echt op de wagen.”

Lange termijn

En Reynders? Die heeft er geen zin meer in zich opnieuw te lanceren als voorzitter. Hij wordt intern wel genoemd als mogelijke eurocommissaris, een post die hij in 2014 door de vingers zag glippen. Als dat niet zou lukken, dan wenkt het premierschap als opvolger van Michel.  

Er spelen veel onzekerheden, maar wat wel duidelijk is: Michel is ook zijn toekomst ná zijn Europees presidentschap aan het voorbereiden. “Charles is te jong om zijn partij in de steek te laten”, klinkt het intern. Faniel: “Na zijn Europees avontuur is hij nog lang niet toe aan zijn politiek pensioen. Slaagt hij erin om tot dan de voorzittersstoel voor hem warm te houden?”