Van Rompuy schrijft Michel: ‘EU moet zich voorbereiden op handelsoorlog met de VS’

Beste Charles Michel, 

Vooreerst wens ik je gewoon geluk. Dat ambt is het hoogtepunt van elke politieke loopbaan. Tegelijk kan je het grootste politieke project van de laatste eeuw, de Unie, dienen. Men kan zijn idealen en zijn ambities vervullen.

Je zal de jongste voorzitter van de Europese Raad ooit zijn. Er komt na jou niemand meer die jonger dan 43 zal zijn. Ik was de eerste voorzitter. Ook dat zal uniek blijven.

Maar de ‘geschiedenis’ zal vooral onthouden welke resultaten je kan boeken, niet hoeveel interviews je gaf of hoe je je profileerde.

Verwacht het onverwachte. Ik beleefde de niet-aangekondigde eurozonecrisis gedurende bijna drie jaar. Donald Tusk moest de massale immigratie van 2015-2016 op een humane wijze tot stilstand brengen en er was de brexit, nu al drie jaar lang. Het waren geen gewone problemen. Het waren existentiële crisissen. Erop of eronder voor het voortbestaan van de Unie. Ik hoop dat het lot jou en de EU dit bespaart.

Onder de verwachte problemen zijn er een paar die al moeilijk genoeg zijn.

Britse aderlating

Er moet volgend jaar een Europees budget komen. Ik slaagde erin één jaar vóór de Europese verkiezingen, maar nu is het moeilijker. Er zijn de Britse aderlating, de band tussen Europees geld en het respect voor de rechtsstaat, de besparingen in landbouw en de regionale steun in Centraal-Europa. De nieuwe Commissie zal wellicht nog een eigen ontwerpbegroting willen maken, maar uiteindelijk is het de Europese Raad die beslist. Unaniem.

Twee landen zijn in een ongeziene procedure gewikkeld omdat zij Europese waarden schenden. Mochten zij geen maatregelen terugdraaien of indien de Europese Raad geen sancties kan nemen omdat er daarvoor niet de noodzakelijke unanimiteit bereikt wordt, dan bloedt de Unie in haar hart.

Zelfs na een harde brexit zal er met de UK gesproken moeten worden, om de chaos te bemeesteren en om de toekomstige relatie uit te werken. Die beslissingen kan alleen de Europese Raad nemen.

Daarnaast is er de onafgewerkte agenda die president Macron lanceerde in zijn Sorbonne-speech van september 2017.
 De eurozone en de Schengenzone zijn de voorbije jaren versterkt maar nog niet voldoende. Het zal jouw opdracht zijn de Fransen en Duitsers dichter bij elkaar te brengen. Het is een groot verschil met ‘mijn’ tijd. Er is meer solidariteit nodig, het gevoel dat we in the same boat zijn. Dat mis ik nu vaak.

De EU zal zich moeten voorbereiden op een mogelijke handelsoorlog met de Verenigde Staten. De president heeft vijanden nodig. Dat is zijn politiek kapitaal. Ons leidmotief is ‘samen’. Het zijne is ‘verdeel’.

De EU zal ook naar een eensgezinde houding moeten zoeken ten aanzien van China. Wij ook hebben problemen inzake handel en investeringen, maar we willen dialoog en geen ‘oorlog’.

Europese soevereiniteit 

De Europese en de Duitse economie hebben structurele problemen. We lopen achter inzake innovatie in de nieuwe technologieën. We kunnen alleen overleven als we samenwerken inzake onderzoek en innovatie, elektrische voertuigen, duurzame batterijen e.a. We hebben een Europees industrieel beleid nodig om de Europese soevereiniteit overeind te houden.

Europese defensie is ook zo’n voorbeeld waar Europese soevereiniteit nodig is. Er is veel vooruitgang sinds de Britse rem wegviel, maar de weg is nog lang. De Unie kan nooit een ‘wereldmacht’ worden zonder sterke defensieve dimensie. Zo niet blijven we alleen een global actor.
 De EU moet een voorttrekker blijven inzake klimaat. De netto zero uitstoot voor 2050 moet er komen. Maar bovenal moeten we onze eerdere verbintenissen nakomen. Mijn laatste Europese Raad in oktober 2014 was gewijd aan klimaat. Wij besloten unaniem tot een uitstoot aan min 40 procent in 2030. Achteraf werd het wet. Die focus op klimaat was gewild. Jij bent een jonge vader en ik een jonge grootvader. We zijn het hen verschuldigd.

Marsrichting

Inzake de uitbreiding van de Unie mogen we het moedige Noord-Macedonië niet in plan laten. Ook andere landen wachten om met de EU te onderhandelen. Overtuig uw vriend president Macron dat er nog landen welkom zijn in de EU. Natuurlijk moeten ze aan de voorwaarden voldoen. Dat spreekt vanzelf, maar let’s start.

Ik heb je geen raad te geven hoe dat alles aan te pakken. Je zal wel je eigen weg volgen. De Europese Raad is dé centrale instelling van de Unie. Zij geeft de marsrichting aan. Zij beheert de crisissen. Vergeet niet dat er nu nog een pro-Europese meerderheid in het Parlement is. Laat de kans niet liggen om de Europeanen te tonen dat ook de Unie nodig is om hen beter te beschermen tegen allerhande echte of vermeende bedreigingen. Weet dat de steun voor lidmaatschap nu in de Unie het hoogst is in 27 jaar. Europa is niet bemind maar kan niet gemist worden.

Bon vent.

Met vriendelijke groet,

Herman Van Rompuy