Vlaamse regering moet een tandje bijsteken tegen de verengelsing van het hoger onderwijs

Toeval bestaat niet in de politiek. Als kersvers minister-president Liesbeth Homans de Belgische vlag voor de camera een ‘vod’ noemt, dan geeft ze daarmee een duidelijk signaal: zij is een volbloed Vlaams-nationaliste.    

Het klonk de radicaal-Vlaamse achterban als muziek in de oren. Want daar bestaat al lang ongenoegen over het fletse Vlaamse profiel van Geert Bourgeois. Al was dat niet helemaal fair tegenover de man. Als trouwe partijsoldaat voerde Bourgeois gewoon de partij-instructies uit: steek de regering-Michel vooral geen communautaire stokken in de wielen.

De verwachting is dat we straks een Vlaamse regering zullen krijgen met een scherper Vlaamsgezind profiel. Homans’ uitspraak was een voorafspiegeling daarvan. Hopelijk blijft dit niet beperkt tot wat anti-Belgisch verbaal spierballengerol, maar vertaalt het zich ook in beleid. Zo moet de Vlaamse regering dringend een tandje bijsteken in het verdedigen van onze taal.

Eén van de prioriteiten daarbij is de bescherming van het Nederlands in het hoger onderwijs. Enigszins verrassend is dit tegenwoordig een heter thema in Nederland dan in Vlaanderen. Bij onze noorderburen loopt het al geruime tijd de spuigaten uit met de verengelsing. Liefst drie vierde van de masteropleidingen zijn daar Engelstalig. Gelukkig komt er nu een brede tegenbeweging op gang.  

Dat Vlaanderen nog niet zo ver is doorgeschoten richting verengelsing komt door de relatief strenge wetgeving.  Slechts 6% van alle bacheloropleidingen in Vlaanderen mag anderstalig zijn, en 35% van de masteropleidingen.  Bovendien mogen anderstalige bachelor- en masteropleidingen enkel worden georganiseerd als er in Vlaanderen een equivalente opleiding bestaat in het Nederlands.

Toch is er ook in Vlaanderen een sluipende verengelsing bezig. Omwille van financiële en prestige-redenen willen de universiteiten zoveel mogelijk buitenlandse studenten aantrekken. De druk om vakken en opleidingen te verengelsen is groot. De interne communicatie in de universiteiten is steeds meer eentalig Engels.

Universiteiten rijden de kantjes eraf wat de naleving van taalregels betreft.  Equivalente Nederlandstalige programma’s blijken vaak spookopleidingen, die enkel op papier bestaan. Studenten die zulke opleidingen volgen moeten aan ‘zelfstudie’ doen of toch de Engelstalige vakken volgen. Dit gesjoemel werd een paar jaar geleden aan het licht gebracht door het Leuvense studentenblad Veto.

Toen minister Hilde Crevits hierover geïnterpelleerd werd in het Vlaams Parlement antwoordde ze dat de studenten dan maar een klacht moesten indienen. Het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond (KVHV) van Leuven neemt de minister nu op haar woord. De vereniging opende onlangs een taalmeldpunt waar studenten gevallen van taalfraude kunnen melden. 

Ook al is dit een mooi initiatief, het is ook een beetje de omgekeerde wereld.  De overheid moet er zelf op toezien dat de universiteiten de taalwetgeving correct toepassen. Men moet de verantwoordelijkheid daarvoor niet afwentelen op de studenten.

Dit moet voor de N-VA een breekpunt zijn bij de Vlaamse regerings­onderhandelingen. De taalwetgeving voor het hoger onderwijs mag onder geen beding versoepeld worden. De Vlaamse overheid moet wel strenger toezien op de naleving daarvan.  

De Vlaams-nationalisten lijken soms te veel gefixeerd op institutionele kwesties en abstracte identitaire zaken. Daardoor verliezen ze uit het oog dat één van de belangrijkste verworvenheden van de Vlaamse Beweging teloor dreigt te gaan: het onderwijs in eigen taal.

Anderzijds hoef je allerminst een Vlaams-nationalist te zijn om de verengelsing van het hoger onderwijs problematisch te vinden. De talrijke argumenten tégen verengelsing werden onlangs nog mooi opgelijst door collega’s Gita Deneckere, Bruno De Wever en Antoon Vrints van de UGent. Engelstalige vakken verhogen voor brede lagen van de bevolking de drempel naar de universiteit. Het leerproces verloopt vlotter in de moedertaal. Door het grote aantal internationale studenten vermindert de beschikbare tijd voor individuele begeleiding per student. De verengelsing verdiept ook de kloof tussen universiteit en maatschappij. Het Nederlands verschraalt als wetenschappelijke en academische taal…  

Ongetwijfeld bestaat er voor dit standpunt een breed draagvlak in Vlaanderen, dat zowel progressieven als conservatieven omvat. Een Vlaamse regering die de verengelsing kordaat een halt toeroept, zal op veel applaus kunnen rekenen. 

Enkel de universiteitsrectoren zullen wat tegenpruttelen. Maar dat moet men er maar bij nemen.