"Kletskassa" in Nederland, psychiater Dirk De Wachter: "Goed dat er oog is voor eenzaamheid, maar vrees stigmatisering"

Wie aan de "kletskassa" in het Nederlandse Vlijmen aanschuift, weet dat er tijd is om een babbeltje te slaan. Het gaat om een proefproject waarmee Jumbo zich wil inzetten voor oudere eenzame mensen uit de buurt. Naast de speciale kassa komt er ook een vernieuwde koffiehoek waar klanten rustig met elkaar kunnen kletsen.

De winkelketen werkt samen met de sociale organisatie Alles voor Mekaar. Medewerkers van de supermarkt kunnen doorverwijzen naar de organisatie als ze voelen dat mensen hulp nodig hebben.

Herbekijk hieronder de reportage in Het Journaal (lees voort onder de video):

Bij ons in België zijn er nog niet meteen gelijkaardige plannen. Maar bij Delhaize merken ze wel dat supermarkten meer en meer een sociale rol spelen, zegt woordvoerder Roel Dekelver. 

"Ik denk dat dat een maatschappelijk fenomeen is. We merken soms dat mensen twee of drie keer per dag langskomen, net om dat contact op te zoeken of een praatje te slaan met hun favoriete kassierster. We hebben daar ook zeer veel begrip voor en zijn ons terdege bewust dat een supermarkt die sociale rol moet opnemen. We geven dat ook mee aan onze medewerkers."

Is een "kletskassa" een nuttig initiatief tegen een groeiend probleem? Psychiater Dirk De Wachter, die in zijn boeken veel aandacht besteedt aan eenzaamheid, is tevreden dat supermarkten oog hebben voor de problematiek, maar hij heeft ook bedenkingen. 

"Voor veel mensen, en ik spreek uit mijn ervaring als psychiater, is het praatje met de kassierster het enige menselijke contact in een dag", zegt hij. "Ik begrijp wel dat zo’n zaak dit initiatief neemt, maar het is toch een beetje raar dat we enerzijds dat contact wegnemen voor meer efficiëntie en anderzijds een speciale kassa moeten maken waar je een praatje kunt slaan."

"Ik vraag me ook af: is dat niet wat stigmatiserend? Dan staan de eenzamen daar een praatje te maken en de efficiënte snelleriken die scannen zelf. Laten we toch opletten voor het uitsplitsen van die functies", aldus De Wachter. "Kunnen we niet allemaal een beetje aanschuiven? We hoeven daarom geen praatje te maken. We gaan langs de kassa, sommige mensen zeggen niet veel, anderen wel."

De Wachter benadrukt dat hij niet a priori tegen de "kletskassa" is, maar voor hem staat inclusie centraal. "Ik zou de eenzame mens graag onder de andere mensen zien, zodanig dat hij niet alleen met de kassierster maar ook met de andere wachtenden een praatje kan slaan."

"Het inweven van sociaal contact en ook van stilte en vertraging in het gewone leven, daar gaat het mij om. Niet het maken van aparte winkels of kassa’s, maar hoe kunnen we dat inweven in het maatschappelijke leven? Dat is in alle dingen de vraag die ik mij stel."

De Wachter wijst daarbij ook op het belang van kleinere buurtwinkels. In elk geval is eenzaamheid een van de grote problemen in onze maatschappij, stelt hij, en het beperkt zich niet tot ouderen. "Het is merkwaardig hoe in grote steden ook jongeren blijken eenzaam te zijn. Maar ik ben bang dat ze niet langs die kassa zullen passeren, maar alles zullen bestellen via het internet."