Direct naar artikelinhoud
Drie vragenKetonen

Jawel, ook in de Ronde van Frankrijk rijden ketonen mee

Lotto-Soudal in de tijdrit. Daar geven ze het ketonengebruik toe.Beeld Getty Images

Tiesj Benoot windt er geen doekjes om: ja, hij gebruikt ketonen. Net zoals een pak anderen bij Lotto-Soudal. ‘Een non-discussie’, reageert Wout van Aert (Jumbo-Visma) op de rustdag in de Tour. Zijn ploegleiding bevestigde al dat hun renners het gebruiken. Drie vragen over het ‘wondermiddel’.

Wat zijn ketonen?

Ketonen worden door het lichaam in kleine hoeveelheden aangemaakt bij de vetverbranding en zijn een hele rijke energiebron. Ons lichaam produceert ketonen, vooral als het in overlevingsmodus gaat. Ketonen kwamen op de radar van het Amerikaanse leger toen de militaire onderzoeksinstantie Darpa op zoek was naar een compacte, directe, lichte energiebron die niet zou bederven in hete omgevingen zoals een woestijn.

Uiteindelijk zou professor biochemie Kieran Clarke van de universiteit van Oxford erin slagen ketonen buiten het lichaam te produceren. Die zou ze ook testen: niet op militairen want Darpa was uiteindelijk afgehaakt, wel op zieken én atleten. Die laatste groep eerder bij toeval, omdat een onderzoekster in haar labo een topsportverleden had als roeister en meteen de potentie zag voor uithoudingssporters.

Wat doen ketonen?

Het eerste wetenschappelijke artikel van belang voor de sport verscheen in de zomer van 2016 in het blad Cell Metabolism. De titel was: “Nutritional Ketosis Alters Fuel Preference and Thereby Endurance Performance in Athletes”. Vrij vertaald: ketonen helpen. Hoeveel helpen ze? Drie procent, zei de studie. Drie procent is het verschil tussen goud en totaal niet meedoen voor de prijzen.

Een meer recente Leuvense studie ging verder. Achttien goed getrainde mannen werden opgedeeld in twee groepen en kregen drie weken uithoudingstraining. Negen kregen ketonen toegediend en negen anderen een placebo. In de derde week lag het geleverd vermogen in de ketonengroep in het laatste halfuur van een twee uur durende training maar liefst 15 procent hoger.

Professor Peter Hespel, de eerste in België die aan de slag ging met ketonen: “In een gecontroleerde labosituatie hebben we kunnen bewijzen dat ketonen de prestatie bij uithoudingssporten verbeteren en de atleet beschermen tegen te zware belasting.”

Opgelet, de cijfers van Hespel zijn gemiddeldes. De ene renner zal veel baat hebben bij ketonen, de andere helemaal niet. Bovendien ging het in de klinische studie om goed getrainde mannen, geen topateleten. “Het zou belachelijk zijn om te concluderen dat ook topatleten 15 procent beter worden”, zegt Hespel aan de VRT. “Maar ook al gaat het slechts om een tiende, dan nog is het een zeer groot effect.”

Mag het?

Het antwoord is simpel: ja. Ketonen zijn geen dopingproduct. Na onderzoek besloot het wereldantidopingagentschap WADA om ze niet op de verboden lijst te zetten, ook al kunnen ze prestaties merkelijk opkrikken. Omdat ze soms de vierde voedingspijler worden genoemd (naast vetten, koolhydraten en eiwitten) kunnen ze eerder worden beschouwd als een voedingssupplement.

Toch maken niet alle wielerploegen er gebruik van. Een woordvoerder van Sunweb liet weten dat hun renners het niet krijgen. "Omdat de uitwerking op lange termijn voor de gezondheid niet vaststaat."

Dat niet iedereen het gebruikt, kan ook te maken hebben met de kostprijs. Ketonen zijn namelijk niet goedkoop: per dosis (25 milliliter) kost het goedje zo'n 30 euro. Met één flesje kom je er niet, twee à drie dosissen per wedstrijd zijn gangbaar.