Lonely Planet-reistip: Bosnië en Herzegovina

1. ECOTOERISME

Bosnië en Herzegovina staat niet bekend als toeristische trekpleister en dat maakt deze federatieve republiek in het westen van de Balkan des te aantrekkelijker. Een groot deel van het landschap is ongerept en de autoriteiten doen er alles aan om dat zo te houden. Het ecotoerisme is dan ook prioriteit nummer één. Gevolg is een uitermate schoon milieu; lucht- en waterkwaliteit zijn zeer goed, zwerfvuil is uit den boze.

De Dinarische Alpen lopen door de westelijke helft en vormen het decor voor een groot deel van het land. Het is er nog zalig leeg, zonder lawaaierige skioorden en massa’s hotels. Het gebergte ziet er ruiger en puurder uit dan de Zwitserse Alpen, je kunt er dagen ronddwalen zonder iemand tegen te komen. “Dat pure heeft deels te maken met het verleden (de Bosnische burgeroorlog van 1992-1995, JdR), waardoor het gebied niet door toeristen werd bezocht”, zegt Lonely Planet-auteur Alex Crevar. “Maar het komt vooral door de traditionele levenswijze van de bewoners. Ze wonen in kleine dorpjes en doen nog altijd hetzelfde als een eeuw geleden. Dat maakt de streek zo uniek; veel toeristische regio’s proberen zichzelf te verkopen als ‘authentiek’ maar houden dat kunstmatig in stand. Bosnië en Herzegovina ís authentiek, zonder de boel op te kloppen. Het is alleszins geen plaats waar je als toerist arriveert, je zwembroek aantrekt en een margarita bestelt.”

2. MOUNTAINBIKEN

Bosnië en Herzegovina is een prima plek om op eigen gelegenheid het minder bezochte platteland met de fiets te verkennen. De Ciro Bike Trail is een fietsroute over een voormalige spoorlijn waar vanaf 1901 de populaire Ciro-stoomtreinen reden. Halverwege de jaren 70 werd de spoorlijn opgedoekt. In 2017 kreeg het traject een nieuwe bestemming als fietsroute. Je vindt er nog altijd sporen van vroeger: tunnels, bielzen, voormalige stations en oude bruggetjes. De totale route is 150 kilometer lang en loopt van de steden Dubrovnik in Kroatië tot Mostar in Bosnië en Herzegovina. De Ciro Bike Trail was een van de genomineerden tijdens de verkiezing van de Fietsroute van het Jaar 2019. Naast de hoofdroute is er ook een iets avontuurlijker versie voor mountain­bikers.

De meest ambitieuze mountainbike­route is de transnationale Trans Dinarica: de fietsvariant van de Via Dinarica. Een groot gedeelte bestaat uit een moeilijke single­track, maar er is ook een mix van bredere zand- en grindwegen. Het Bosnische deel van het parcours wordt uitgebreid, momenteel is het een tiendaagse trip tussen Mostar en Sarajevo. Onderweg verblijf je in dorpjes, hotels, B&B’s en de hartelijke gastgezinnen waar het land zo beroemd om is. “Ik raad aan om zo veel mogelijk bij een gastgezin te logeren”, zegt Alex Crevar. “Gastvrijheid is een van de fundamenten van de Bosnische cultuur en je maakt die meer mee bij een gezin thuis dan in een vijfsterrenhotel.”

3. SPECTACULAIRE RIVIEREN

Rafters kunnen in dit land hun hart ophalen, wegens de vele spectaculaire rivieren door kloven en ravijnen. In het oosten stroomt de Vrbas, waar twee weken terug nog het Europees kampioenschap werd gehouden. In 2009 was de Vrbas het decor voor het WK raften.

In de noordwestelijke hoek van Bosnië splijt de Una de stad Bihać in tweeën en rolt dan verder door het Nationaal Park Una. Je kunt hier dagen achter elkaar raften waarbij je een reeks watervallen passeert zoals de beroemde Štrbački Buk van 18 meter hoog.

Het gebied is ook ideaal voor canyoning. In Banja Luka kun je bij het Kanjon Rafting Centre terecht voor tochten waar je vanaf de onstuimige stroomversnellingen van het landschap kunt genieten.

In het zuiden stroomt de machtige Neretva-rivier, de belangrijkste waterweg van Herzegovina. Als rafter kom je hier zeker aan je trekken: je start aan de voet van het Preni-bergmassief en gaat via wilde zijrivieren door de Neretva-kloof.

Absolute aanrader is de Tara-kloof, na de Grand Canyon de grootste kloof ter wereld, en wellicht het meest uitdagende raft­traject van het land. Maar onder begeleiding van de gecertificeerde gidsen hebben avonturiers niets te vrezen. Voor een meerdaagse tocht kun je onder meer terecht bij het Highlander Rafting Kamp in Foca. Je overnacht in een bungalow aan de rivier. Het gebied dat je doorkruist is trouwens beschermd door Unesco.

4. ROEMRUCHTE GESCHIEDENIS

Bosnië en Herzegovina kun je niet bezoeken zonder naar de hoofdstad Sarajevo te gaan. De bevolking is voor ruim 90 procent islamitisch, de rest heeft een andere godsdienst.

Sarajevo kent een roemrijke geschiedenis. In 1914 werd hier aartshertog Frans Ferdinand vermoord, samen met zijn vrouw. Zijn dood was aanleiding voor de start van de Eerste Wereldoorlog. De moord vond plaats bij de beroemde Stenen Brug uit het Ottomaanse tijdperk die je nog steeds kunt bezoeken.

In 1992 begon het beleg van Sarajevo dat bijna vier jaar duurde, met ruim 12.000 burgerslachtoffers als gevolg. De strijd om de stad vond plaats in de Bosnische oorlog tussen de verschillende bevolkingsgroepen in het land. In het oorlogsmuseum in het centrum krijg je een indrukwekkend beeld van de belegering.

Maar tegenwoordig is de oorlog in de door bergen omringde stad ver weg. Zo is de historische markt in het centrum een gezellige plaats om rond te dwalen, vol restaurants, cafés en culturele bezienswaardigheden. In de bergen rondom kun je volop wandelen, fietsen, klimmen en in de winter skiën.

Ook Mostar is de moeite waard. Bij de befaamde Stari Most (Oude Brug) is het een soort traditie geworden om een duik te nemen in het groene water van de Neretva. Al ziet het er onschuldiger uit dan het is, want het water stroomt bedrieglijk snel. Wil je zelf een sprong van de brug wagen, dan moet je eerst een training volgen bij de plaatselijke Bridge Divers’ Club.

De brug stamt uit de 16de eeuw en werd gebouwd door de Ottomanen. Tijdens de oorlog in de jaren 90 werd de Stari Most compleet in puin geschoten. Tien jaar later werd de brug heropgebouwd en is inmiddels samen met het oude centrum van Mostar op de Wereld­erfgoed­lijst van Unesco geplaatst.

Bereikbaarheid

Bosnië en Herzegovina zijn perfect bereikbaar met de auto. Vanuit Brussel vertrekken er dagelijks vluchten naar Sarajevo. Ook zijn er vanuit België verschillende busverbindingen naar Sarajevo beschikbaar.