Boris Johnson heeft betere kaarten dan Jeremy Hunt om de Britse premier te worden, toch?

De campagneweken voor de opvolging van Theresa May zijn nu echt voorbij. Op 12 juni stemden de Conservatieve parlementsleden voor het eerst. Toen al stak oud-minister van Buitenlandse Zaken en oud-burgemeester van Londen Boris Johnson met 114 stemmen boven de 9 andere kandidaten uit. Huidig minister van Buitenlandse Zaken Jeremy Hunt was toen al tweede, maar met slechts 43 stemmen. Dat even om te situeren. 

Na de afvallingskoers in het parlement bleven Johnson en Hunt over, dat was niet echt een verrassing. Ze gooiden zich volop in de campagne om ook de 160.000 partijleden te overtuigen. #BackBoris en #HastobeHunt zouden de weken nadien het twitterverkeer bepalen. De twee gingen ook het land rond voor zogenoemde "hustings" of overlegmomenten met de leden. Maar wat beloofden ze precies?  

In mijn aantekeningen over het eerste kopstukkendebat staat er dat Johnson zich voordoet als de optimist, de man die zijn land wil klaarmaken voor een "no deal brexit" en op 31 oktober sowieso uit de Europese Unie wil stappen. Hij wil daar het parlement voor buiten spel zetten als het moet. Jeremy Hunt zegt dat hij "eerlijk, pragmatisch en te vertrouwen" is, een plan heeft voor de uitstap en een afkeer heeft van het blinde optimisme van Johnson. 

Als je alleen op de peilingen afgaat en op de stemmen van Conservatieve parlementsleden, dan haalt Boris Johnson het met twee vingers in de neus.  Het "enfant terrible" van de Britse politiek heeft al de steun van fans van zijn flamboyante persoonlijkheid.  Velen van hen zijn harde brexiteers.

Hij krijgt wellicht ook de stem van bange partijleden die de hete adem van de Brexitpartij van Nigel Farage in hun nek voelen en vrezen voor het einde van hun partij als ze een gematigder figuur - eigenlijk een vroegere Remainer - als Hunt zouden kiezen. 

Boris Johnson riep zijn kiezers op om zo snel mogelijk hun kiesbrief op te sturen. Het leek alsof hij beducht was voor zijn eigen mogelijke flaters en vooral voor de pers die alles met een vergrootglas bekijkt. Eind juni moest de politie tussenbeide komen tijdens een huiselijke ruzie tussen Johnson en zijn vriendin. Niemand die ervan stond te kijken, want Boris Johnsons privéleven had al vaker de krantenkoppen gehaald. Maar midden in de campagne voor het premierschap kwam dat niet zo goed over.  

Intussen heeft Jeremy Hunt, de "mannelijke Theresa May", hoe slecht hij er ook lijkt voor te staan, een kleine inhaalbeweging ingezet. Ten eerste met zijn campagne #SwitchtoHunt, waarmee hij ook veel jonge partijleden probeerde te werven. Toegegeven, het blijven indrukken van de sociale media, maar het valt toch op dat Hunt een aantal Boris-schapen naar zijn eigen stal heeft kunnen lokken.

Ten tweede is Hunt nog altijd minister van Buitenlandse Zaken en is hij die rol blijven uitspelen. Zo heeft hij in de zaak rond de opgestapte topdiplomaat Darroch een betere indruk gemaakt dan zijn uitdager Johnson. Hunt bleef de voormalige ambassadeur verdedigen, Johnson liet hem vallen.

Ook nu met de oplopende spanning rond Iran, kan Hunt zich ten volle profileren als beleidsman. Boris Johnson heeft het in het Irandossier bij velen verkorven door zijn vergeefse poging om als minister van Buitenlandse Zaken Nazanin Zaghari-Ratcliffe vrij te krijgen, een Brits-Iraanse moeder die voor "spionage" al drie jaar in een Iraanse cel zit. Johnson maakte de situatie erger met zijn bewering dat de vrouw in Iran was om journalistiek te doceren, terwijl ze op familiebezoek was. 

Het blijft een moeilijke vraag of al die emotionele en rationele overwegingen hebben meegespeeld in de hoofden van de Conservatieve kiezers. De meeste Britse media houden de race al voor bekeken en kijken al vooruit naar de uitdagingen die Boris Johnson als premier te wachten staan. Maar alles blijft onvoorspelbaar. 

Wie er morgen ook zal worden uitgeroepen tot nieuwe partijleider en daarna tot eerste minister, het zal voor elk van beiden een zware taak zijn. 

De nieuwe premier is niet de premier van alle Britten. Hij is niet de premier van de Conservatieve kiezers, hij is de premier van 160.000 leden, - de meesten van hen zijn 55-plus, mannelijk en blank - die samen slechts 0,02 procent van de bevolking vertegenwoordigen. Kort gezegd: het draagvlak voor deze premier in deze omstandigheden is bijzonder klein. 

Bovendien zal de nieuwe premier meteen de wind van voren krijgen: niet alleen binnen het parlement maar zelfs binnen de eigen partij. Het parlement heeft enkele dagen geleden nog maar eens een oorlogsverklaring gestuurd: wie het waagt om het parlement buiten spel te zetten om er een "no deal brexit" door te jagen, krijgt problemen.

Enkele regeringsleden zoals minister van Financiën Philip Hammond, willen opstappen en zich met alle mogelijke juridische en wetgevende middelen verzetten tegen een brexit zonder akkoord. Ze willen zelfs zover gaan om een vertrouwensstemming uit te lokken. En als tenminste twee van de nu zes Conservatieven hun dreiging uitvoeren om naar de Liberaaldemocraten over te stappen, dan heeft premier Johnson al geen meerderheid meer. 

Die ochtend in juni 2016 stond iedereen perplex. De Britten hadden met een nipte meerderheid, sommigen zeggen: slecht ingelicht, voor de uitstap uit de Europese Unie gestemd. Sommigen juichten, maar heel veel anderen zagen een doembeeld voor zich. Eigenlijk staan we vandaag nog geen stap verder.

Morgen moet nog maar eens een nieuwe premier zijn tanden zetten in het brexitdossier en in brandende kwesties zoals het Irandossier, de financiering van de gezondheidszorg en de huizenmarkt. Wordt het de felle brexiteer Boris Johnson, dan zal zijn radicale regering felle tegenwind krijgen van het parlement. Wordt het toch Jeremy Hunt, hoe onwaarschijnlijk ook, dan is de kans op een nieuw akkoord niet veel groter, maar dan zou de Europese Unie misschien kunnen aansturen op uitstel. Drama verzekerd in het land van Shakespeare.

Bekijk hieronder de reportage van "Terzake":

Bekijk hieronder het gesprek met Katrien Vanderschoot in "Terzake":