Stevenen we af op nieuwe "Zweedse" regering? Deze opties liggen er op de tafel van Bart De Wever
Welke regering krijgt Vlaanderen de komende 5 jaar? Al meer dan een week lang is dat de vraag van 1 miljoen. Verschillende bronnen zeggen dat een verderzetting van de Zweedse coalitie (N-VA, CD&V en Open VLD), mogelijk met Jan Jambon als minister-president, nu het meest waarschijnlijke scenario is, maar zeker is dat niet. Eind dit weekend of begin volgende week wordt meer duidelijkheid verwacht. Deze opties liggen op de tafel van N-VA-voorzitter Bart De Wever.
De pauzeknop van Bart De Wever (N-VA) is niet meer ingedrukt, maar op duidelijkheid over het Vlaamse formatieproces blijft het wachten. Voor zover we weten, heeft De Wever sinds vorige week donderdag geen formele onderhandelingen met andere partijen meer gevoerd. Wel zijn er contacten over de eisen van de partijen en de "no pasarans".
Twijfelt hij om zijn kaarten op tafel te leggen, krijgt hij zijn eigen N-VA niet op één lijn over het te volgen pad of ligt het probleem bij partijen als CD&V, Open VLD en SP.A? Mogelijk weten we maandag meer, dan vergaderen de partijbureaus van Open VLD en CD&V. Maar tot nader order blijft het gissen. In afwachting lijsten we de verschillende coalitiemogelijkheden op.
Klik op de balkjes voor meer uitleg.
Bourgondisch
Hoewel deze optie maar één zetel op overschot heeft in het Vlaams Parlement, lijkt een coalitie van N-VA, Open VLD en SP.A de partij van De Wever ook voordelen te bieden. Niet alleen is dit een gelegenheid voor de N-VA om die lastige CD&V af te straffen voor het gekibbel van de voorbije coalitieperiode, het opent ook perspectieven om de Vlaams-nationalistische partij een socialer gezicht te geven na het harde sociaal beleid van de voorbije 5 jaar. Vergeet trouwens niet dat Bart De Wever ook in zijn eigen Antwerpen CD&V voor SP.A heeft ingeruild.
Bovendien kan de Bourgondische kaart ook interessant zijn voor het federale niveau, waar de N-VA al een tijdje vragende partij is voor een gesprek met de Franstalige socialisten van de PS. Een federale regering rond de grootste Vlaamse en de grootste Franstalige partij? Voor de N-VA is dat een unieke kans om een stevige vinger in de federale regeringspap te houden.
Raketcoalitie
De mogelijkheid van een coalitie tussen de N-VA van De Wever, SP.A en CD&V leek tot voor kort politieke fictie, maar maakt de laatste dagen opgang. Ze heeft als voordeel dat ze met 4 zetels op overschot op een iets bredere meerderheid in het Vlaams Parlement kan bogen.
Het manoeuvre waarbij Patrick Dewael (Open VLD) Kamervoorzitter is geworden en de N-VA buitenspel is gezet, is bij veel N-VA'ers in het verkeerde keelgat geschoten. De "raketcoalitie" als wraakoefening? Bij Open VLD lijken ze er in elk geval niet gerust in: gisteren werden signalen uitgestuurd dat de Vlaamse en de federale formatie aan elkaar gekoppeld zijn: een boodschap aan Bart De Wever dat de N-VA als enige rechtse partij in een federale regering dreigt te zitten als de liberalen op Vlaams niveau aan de zijlijn moeten blijven.
Zweeds
Mathematisch is deze optie de meest vanzelfsprekende. N-VA, Open VLD en CD&V hebben samen een ruime meerderheid in het Vlaams Parlement en zouden in principe kunnen doorgaan met het beleid van de afgelopen legislatuur. Verschillende bronnen melden dan ook dat Zweeds op dit moment het meest waarschijnlijke scenario is. Jan Jambon en niet Bart De Wever zou de regering gaan leiden.
Maar de voorbije 5 jaren waren geen wandeling in het park, want geregeld probeerden de verschillende coalitiepartners elkaar vliegen af te vangen. De regering-Bourgeois was geen kibbelkabinet zoals de federale regering, maar was ook geen hechte ploeg. Zo nam de N-VA meer dan eens het onderwijsbeleid van Hilde Crevits (CD&V) op de korrel en werd het milieubeleid van Joke Schauvliege (CD&V) geregeld door coalitiepartners onder vuur genomen.
Minderheidsregering
Vlaams Belang is de grote winnaar van de verkiezingen van 26 mei. Om rekening te houden met het signaal van de Vlaamse kiezer knoopte Bart De Wever dan ook gesprekken aan met Tom Van Grieken en Co. Maar dat gepraat lijkt vooral bedoeld voor de galerij: samen hebben N-VA en Vlaams Belang geen meerderheid in het Vlaams Parlement en bovendien hebben alle andere partijen duidelijk gezegd onder geen enkel beding met Vlaams Belang te willen samenwerken. Het cordon sanitaire houdt tot nader order stand.
Ook de mogelijkheid van een minderheidsregering met gedoogsteun van Vlaams Belang is al geopperd, naar het voorbeeld van de regering-Rutte van VVD en CDA in Nederland, die gedoogsteun van de PVV van Geert Wilders kreeg. Niet alleen maakt hetzelfde cordon sanitaire die optie zo goed als onmogelijk, ook het Nederlandse voorbeeld met de PVV is roemloos geëindigd in een val van de regering-Rutte I.
En wat met Groen en de PVDA?
Groen en PVDA zijn weliswaar "kleine winnaars" van 26 mei, maar zullen zich moeten tevreden stellen met een oppositierol.
Eerder deze week liet Vlaams fractieleider Björn Rzoska horen dat Groen nog altijd bereid is om mee te onderhandelen over een Vlaamse regering, maar die uitspraak moeten we wellicht catalogeren als roepen in de woestijn. Groen komt niet in beeld als coalitiepartner.
De PVDA kan zich vrolijk maken over het "opbod van SP.A en Groen" om met De Wever te gaan praten, maar in realiteit zal extreemlinks op de oppositiebanken van het Vlaams Parlement belanden. Geen enkele partij wil met hen over een eventuele coalitie praten.