Woonbonus dooft uit, strengere inburgering: dit zijn de belangrijkste punten uit startnota De Wever

1. JOBS

Zijn eerste prioriteit is werk. De Vlaamse regering wil de volgende jaren minstens 120.000 Vlamingen extra aan een job helpen. Dit komt overeen met een werkzaamheidsgraad van 80 procent. “Zowel werkzoekenden als nieuwkomers en inactieven begeleiden we intensief met opleidingen, omscholingen en een traject naar werk”, klinkt het in de nota.

De Wever wil Vlaanderen wereldreferentie maken inzake innovatie, digitale transformatie en technologie. “Vlaanderen moet smaakmaker en voortrekker worden op het vlak van toepassingen in de nieuwe data-economie. Onze bedrijven geven we maximaal kansen om door te groeien tot Europese topspelers: met extra risicokapitaal, gerichte investeringen in onderzoek en ontwikkeling, een gebiedsdekkend 5G-netwerk en toponderwijs.”

2. ONDERWIJS

In het onderwijs wil formateur De Wever, zoals algemeen bekend, vooral behouden wat goed is. In de startnota zet hij zich af tegen al te veel hervormingsdrang in het Vlaams onderwijs. “Het streven naar excellentie – het maximale halen uit de talenten van elke leerling – moet primeren boven een verkeerd begrepen gelijkheidsstreven dat leidt tot nivellering en niveauverlaging”, luidt het. Er wordt onder meer ingezet op verplichte taalbadklassen Nederlands.

Het M-decreet, waardoor kinderen met zorgbehoeften in het gewoon onderwijs les kunnen volgen, moet een ‘pragmatische invulling’ krijgen. “Inclusief onderwijs indien haalbaar, kwaliteitsvol buitengewoon onderwijs indien aangewezen.”

Om de kwaliteit van het onderwijs te garanderen pleit De Wever voor netoverschrijdende proeven, een soort van centrale examens dus.

3. INBURGERING

Volgens formateur De Wever moet Vlaanderen ‘sterk en sociaal’ zijn. “Onze gemeenschap laat niemand in de steek, maar tegelijk mag niemand de gemeenschap in de steek laten”, klinkt het. Concreet: wie aanspraak wil maken op de Vlaamse sociale voordelen, moet eerst vijf jaar ononderbroken in het land hebben verbleven. En om als nieuwkomer in aanmerking te komen voor kinderbijslag moet voortaan een wachtperiode van zes maanden gelden.

Lokale geloofsgemeenschappen die willen worden erkend, moeten “onder andere ideologisch extremisme en buitenlandse financiering weren en een proefperiode van vijf jaar met gunstig gevolg hebben doorlopen”.

4. SOCIAAL

Een evergreen in Vlaamse onderhandelingsnota’s is de aanpak van de sociale wachtlijsten. Ook De Wever wil die drastisch terugdringen. Voor mensen met een beperking, voor kwetsbare jongeren, voor mensen met psychische problemen. De Wever wil dat de toekomstige regering verder investeert in sociale woningen. “We waken er bovendien over dat sociale woningen worden toegewezen aan de meest behoeftigen, met in heel Vlaanderen voorrang voor mensen die een voldoende sterke en duurzame band met de gemeente of streek kunnen aantonen”, staat in de startnota van De Wever.

5. VRT

De grootsheid komt ook terug wanneer cultuur aan bod komt. Vlaanderen kan pas echt stralen wanneer het ook cultureel straalt, luidt het. De Vlaamse Meesters uit heden en verleden ‘en in alle creatieve richtingen’ moeten het uithangbord worden van de grootsheid die Vlaanderen in zich heeft. Maar ook de VRT, een instelling waarop N-VA in het verleden meer dan eens kritiek had, wordt gezien als een belangrijk speerpunt in het uitdragen van die Vlaamse identiteit.

De omroep moet meer dan ooit focussen op zijn publieke karakter, schrijft De Wever. De Vlaamse identiteit en haar representativiteit ten aanzien van het ideologische landschap in Vlaanderen moeten worden versterkt.

6. INTERNATIONAAL

Maar Vlaanderen moet evenzeer de blik op de wereld houden, dicteert de nota. Buurregio’s Nederland, Noordrijn-Westfalen en Noord-Frankrijk worden daarbij logischerwijs vermeld als eerste partners, maar – opvallend – Catalonië, Schotland en Baskenland worden als enige andere regio’s bij naam genoemd. “Deelstaten in Europa die op een democratische manier onafhankelijk worden, kunnen, wanneer ze dat verkiezen, onverkort lid blijven van de Europese Unie. En in 2024 speelt Vlaanderen een hoofdrol wanneer het voorzitterschap van de EU België te beurt valt.”

7. INSTITUTIONEEL

De Wever wil het Vlaams Parlement intussen een ‘interne Vlaamse staatshervorming’ laten uitdenken. Die moet leiden tot “een afslanking van het Vlaams Parlement en de bestuursniveaus in Vlaanderen”.

De Wever wil ook fusies tussen gemeenten aanmoedigen. Een tijd geleden lekte uit dat ook werd gedacht aan financiële sancties voor gemeenten die dat weigerden, maar die piste is niet opgenomen in de nota. Door de lokale besturen te versterken, moet het uiteindelijk mogelijk worden om de provincies af te schaffen. Dat moet volgens de nota vanaf 2024 kunnen – concreet betekent dat: niet onder de volgende regering.

8. KLIMAAT

De klimaatmarsen en spijbelende jongeren ten spijt komen er, als het van De Wever afhangt, zeker geen ambitieuzere klimaatsdoelstellingen. De klimaatverandering kan trouwens enkel doortastend worden aangepakt door wereldwijde actie, schrijft hij. “In plaats van steeds ambitieuzere doelstellingen aan te nemen gaan we het komend decennium voluit voor het effectief realiseren van de aangegane engagementen en het versnellen van innovatie die daartoe de sleutel vormt.”

De Wever wil ook waken over de betaalbaarheid van de energiefactuur voor gezinnen. “We blijven inzetten op hernieuwbare energie en bouwen het certificatenoverschot verder af.” Tegelijk schrijft hij dat de industrie niet mag worden vergeten: “We willen ook voor de industrie energie betaalbaar houden en de competitiviteit bewaken.”

9. MOBILITEIT

Het verkeer moet ook milieuvriendelijker, beseft De Wever. “Om de uitstoot van broeikasgassen en de fileproblematiek doortastend aan te pakken zal de Vlaamse regering de investeringen nog verder opdrijven”, schrijft De Wever in zijn nota over mobiliteit. “We waken over een zo snel mogelijke uitvoering van de grote infrastructuurprojecten die op stapel staan en tegelijk investeren we fors in de duurzame vervoersmiddelen: fietssnelwegen, binnenvaart, spoor en openbaar vervoer.”

De Wever kijkt vooral naar het woon-werkverkeer. Daar moet het aandeel duurzame vervoermiddelen stijgen naar 40 procent, binnen Brussel, Antwerpen en Gent moet dat 50 procent zijn. Van rekeningrijden, door uittredend minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) vlak voor het einde van de legislatuur afgevoerd, is geen sprake.

10. BETONSTOP

Er komt wel degelijk een ruimtelijke omslag, volgens de nota. Maar het geweer wordt wel van schouder veranderd. Van een betonstop, zoals die was vormgegeven onder Joke Schauvliege (CD&V), lijkt geen sprake meer. “We vrijwaren maximaal de open ruimte en maken werk van een bouwshift in plaats van een betonstop, waarbij we kansen creëren op goed gelegen plaatsen waar het aangenaam wonen en werken is.”

11. FISCALITEIT

De Wever wil een schoonmaak houden in de Vlaamse belastingen. Wie een huis koopt, zal in de toekomst geen beroep meer kunnen doen op de woonbonus. Die belastingaftrek kreeg vaak kritiek, omdat hij de woningprijzen opdreef en zo vooral in handen kwam van wie al een aanzienlijk vermogen heeft. In plaats daarvan worden de registratierechten verlaagd, de belasting die wordt betaald bij de aankoop van een woning.

Ook de belasting voor autobezitters gaat op de schop. Er komt geen kilometerheffing, maar vervuilende wagens zullen wel zwaarder worden belast. N-VA hoopt dat mensen daardoor vanzelf kiezen voor groenere wagens.

De startnota wordt nadrukkelijk gepresenteerd als een basis voor de formatie. Binnen de partij wordt aangegeven dat de tekst niet te nemen of te laten is voor CD&V en Open Vld.