Nieuw brexit-dreigement van Boris Johnson zorgt voor onrust

Tot nu toe kunnen EU-burgers vrijuit naar het Verenigd Koninkrijk reizen om daar te werken of op vakantie te gaan. Maar als het van de Britse premier Boris Johnson afhangt, komt daar mogelijk een einde aan. “Het vrije verkeer zoals het vandaag bestaat, zal op 31 oktober eindigen als het Verenigd Koninkrijk de EU verlaat”, zegt een woordvoerster van Johnson in de aanloop naar zijn bezoek aan de Duitse bondskanselier Angela Merkel en de Franse president Emmanuel Macron, later deze week.

In het oorspronkelijke brexitakkoord tussen Johnsons voorganger Theresa May en de EU stond dat het vrije verkeer van personen zeker tot eind 2020 gewaarborgd bleef. Maar het Britse parlement heeft dat akkoord meermaals verworpen. Bovendien wil Johnson een nieuwe deal onderhandelen. Als de EU daarvoor de deur blijft dichthouden, dreigt hij ermee op 31 oktober zonder akkoord op te stappen. Dit nieuwe dreigement moet de druk op de Europese leiders verhogen.

De kans is klein dat Merkel en Macron zich laten vermurwen door het spierballengerol van Johnson, zegt professor Europese politiek Hendrik Vos (UGent). Maar met een ongeleid projectiel als Johnson weet je nooit. “Het gevaar is dat zijn dreigementen op den duur een nieuwe realiteit creëren waarin iedereen komt vast te zitten in zijn loopgraaf. In dat geval belanden we in een opbod waarin iedereen verliest, zowel in het Verenigd Koninkrijk als de EU.”

Hamvraag is wat Johnson bedoelt met zijn stop op het vrije verkeer van personen. Wil hij het Verenigd Koninkrijk potdicht maken? Stuurt hij aan op de invoering van een visum? Of volstaat straks een screening van uw paspoort? Dat verduidelijkt de Britse premier niet. Eén ding lijkt wel zeker: binnenkort wordt het moeilijker om als niet-Brit aan de slag te gaan op het eiland. De ergernis daarover was immers een belangrijk thema in de brexitcampagne.

Veel onduidelijker is het lot van reizigers. Moeten Belgische kerstshoppers straks hun citytrip naar Londen annuleren? Puur rationeel is die kans klein, want daarmee zouden de Britten vooral zichzelf in de voet schieten. “Maar Johnsons communicatie van de voorbije dagen slaat iedereen met verstomming”, zegt Vos.

“Alleen al het idee heeft grote gevolgen voor het Britse toerisme. Europeanen die hun kerstvakantie aan het plannen zijn, opteren nu misschien voor de kerstmarkt in Keulen in plaats van hun tripje naar Londen.”

Voor de nieuwe luchtvaartmaatschappij Air Antwerp komt de timing van de Britse deadline ongelegen. Vanaf 9 september zal zij normaal zestien keer per week van Antwerpen naar London City vliegen. “Als de dreigementen worden ingelost, zou dat een bijzonder zware impact kunnen hebben op die vluchten”, zegt Vanessa Flamez, de woordvoerder van de Antwerpse luchthaven. De directie van de luchthaven heeft vandaag een speciaal overleg gepland over de situatie.

Bij Air Antwerp maken ze zich sterk dat hun lancering niet in het gedrang komt. Een sussende boodschap die ook weerklinkt bij de internationale treinmaatschappij Eurostar. “Op dit moment verwachten we ook na de brexit onze bestaande dienstverlening te kunnen behouden”, benadrukt de woordvoerder. “We werken nauw samen met verschillende overheden.”