Machtsstrijd binnen Youth for Climate is nefast voor de eigen zaak
Na het boegeroep op Pukkelpop krijgt Youth for Climate opnieuw een deuk in het imago. Met een brandbrief over de interne werking stapt Kyra Gantois uit de kerngroep van de organisatie. Hoe erg is dat beeld van een verscheurde organisatie? ‘De oorspronkelijkheid van hun merk is aangetast.’
“Ik ben het gewoon beu om als een stuk vuil behandeld te worden”, schrijft Kyra Gantois zondagavond laat in een open brief op Twitter die ze bestempelt als “mijn kant van het yfc-verhaal”. Gantois, die samen met Anuna De Wever eind vorig jaar Youth for Climate uit de grond stampte, doet uit de doeken hoe ze de voorbije maanden steeds minder betrokken werd bij de kernwerking. “Mensen met een eigen mening horen daar niet”, klinkt het streng.
Het was al langer een publiek geheim dat er een haar in de boter zat tussen de twee jonge klimaatactivisten die in januari de hoofdstad met verstomming sloegen door duizenden spijbelende scholieren op te trommelen voor het klimaat. “We kregen vaak ruzie, deels omdat we beiden ook onder een enorme stress stonden”, beschrijft Gantois in de brief. Onder meer het begrip dat Gantois had geuit voor Vlaams Belang-stemmers viel niet in goede aarde.
Op Pukkelpop, waar de slecht onthaalde ‘Clap for the Climate’ zich voordeed, zouden harde woorden gevallen zijn. Dat Anuna De Wever vorige week aankondigde om met een zeilboot af te reizen naar een klimaatconferentie in Chili – mét haar zus maar zonder Gantois – lijkt de spreekwoordelijke druppel.
In een geschreven statement laat Youth for Climate weten dat het de beslissing van Kyra Gantois betreurt, maar dat er ‘deze zomer meerdere pogingen zijn gedaan om samen te zitten met haar, maar ze weigerde telkens’. Gantois zou problemen hebben gehad hebben om zich ‘te positioneren in het grotere team dat Youth for Climate werd in de maanden nadien’. Gantois, die zich in de toekomst verder zal engageren voor het klimaat, ontkent beide beweringen.
Tweede viool
Wat niet te ontkennen valt: gestart met een hersenspinsel in de zetel terwijl een video van klimaatster Greta Thunberg speelde, is Youth for Climate in een sneltempo uitgegroeid tot een beweging met professioneel elan. Reken daar dan nog eens de jonge leeftijd bij, het verschroeiende vergrootglas van de media en de talloze politieke recuperatiepogingen, en er ontstaat een ideale cocktail voor conflict.
“Zelfs los van de leeftijd is dit volstrekt normaal”, zegt organisatiepsycholoog Martin Euwema (KU Leuven). “Waar zo’n beweging start vanuit een gezamenlijke maatschappijvisie, bots je onderweg op steeds meer strategische beslissingen die verschillen kunnen blootleggen. Die groei leidt bijna altijd tot interne twisten.” Een tweede wetmatigheid volgens hem: wanneer één iemand specifiek als gezicht naar voor treedt, vertrekt de tweede viool bijna altijd, tenzij die zich volledig kan vinden in die ondersteunende rol. “Bij het Forum voor Democratie in Nederland werd Thierry Baudet het gezicht mede dankzij de intern steun, en werd Henk Otten de dissidente stem die de partij verliet.”
Die dynamiek speelde zich hier duidelijk af. Het was Anuna en niet Kyra die in Gert Late Night mocht plaatsnemen, en in Vlaamse dagbladen werd ook een duidelijke keuze gemaakt: Anuna De Wever werd vermeld in 2.051 artikels in 2019, Kyra Gantois slechts in 778.
“Ik neem haar de media-aandacht niet kwalijk, want die heeft ze, zeker in het begin, niet zelf gezocht. Maar ik organiseerde achter de schermen bijna alles en had ook wel iets te zeggen”, reageert Gantois dat vooral “een gebrek aan erkenning” de doorslag gaf. Van de oorspronkelijke kerngroep van zeven mensen zouden er volgens haar ook maar twee à drie mensen overschieten. “Mijn vrienden vertrokken stelselmatig, de hare kwamen in de plaats.”
Links-progressief rugzakje
Marc Fauconnier, die als voorzitter van reclamebureau FamousGrey gespecialiseerd is in het opbouwen van een merk, benadrukt hoe pijnlijk die interne machtsstrijd is. “Een paar maanden had je het gevoel dat vriend en vijand werden samengebracht onder die frisse klimaatboodschap, met een enorme mobilisatiekracht als gevolg. Ze stonden met hun leiderschap boven dat politieke gewoel.” Maar ook de activistische jongeren blijken dus niet immuun voor de kwaaltjes waar de bestaande structuren, waar zij juist tegen ageren, mee te maken krijgen.
“Het beeld van een verscheurde beweging werkt hoe dan ook ondermijnend”, zegt Fauconnier. “Het boegeroep op Pukkelpop toonde al dat de jongeren aan de basis niet één en ondeelbaar zijn, maar er ook strekkingen zijn die zich tegen de beweging kanten of gewoon onverschillig blijven. De breuk aan de top, tussen de twee oprichters, is minstens even erg. Of de aantijgingen nu waar of niet zijn, doet er zelfs niet toe. De oorspronkelijkheid van hun merk is aangetast.”
Volgens Fauconnier zal het moeilijk zijn om die brokstukken op korte termijn te lijmen, maar hoeft de beweging zeker niet te worden doodverklaard. “Er zal transparantie moeten komen, niet over persoonlijke vetes maar over de vergissingen en verkeerde keuzes van de organisatie. Die zelfanalyse merk ik te weinig in interviews met Anuna De Wever.” Eén ding is volgens hem een cruciale voorwaarde om het tij te keren. “Ze hebben zich, misschien tegen wil en dank, te makkelijk een links-progressief rugzakje laten aanmeten. Gooi dat weg, en zoek weer naar een bredere basis.”
Al lijkt net dat een van die ‘eigen meningen’ te zijn die Gantois in de kerngroep niet meer kwijt kon, zegt ze. “Ik vond dat we veel neutraler konden zijn dan we waren.” In het statement van Youth for Climate wordt wel duidelijk benadrukt dat ‘klimaat geen politieke kleur heeft’ en iedereen welkom is.