Natuurpunt onder vuur wegens samenwerking met ‘extreem vervuilende’ chemiereus Ineos
Natuurvereniging Natuurpunt krijgt kritiek voor haar rol in de uitbreidingsplannen van petrochemiebedrijf Ineos in de Antwerpse haven. Voor die uitbreiding moet bos gekapt en elders heraangeplant worden. Dat Ineos een gift van 180.000 euro wou doen aan de lokale afdeling van Natuurpunt die moest evalueren hoeveel bos er gecompenseerd zou worden, roept vragen op.
De Britse petrochemiereus Ineos plant de komende jaren zware investeringen in de haven van Antwerpen. Het bedrijf wil 2,7 miljard euro neertellen voor de bouw van twee gasinstallaties die grondstoffen voor plastic moeten vervaardigen. De plannen stoten op flink verzet bij milieu- en natuurverenigingen. Door hun hoge CO2-uitstoot zouden de installaties niet alleen zeer vervuilend zijn, bovendien moet ook bijna 50 hectare aan bos en waardevol natuurgebied wijken.
Het kappen van zo’n bos om economische activiteiten te ontwikkelen is niet verboden, maar het bos moet wel gecompenseerd worden. Ineos nam daarvoor Natuurpunt onder de arm. Zij zullen zorgen dat elders in Vlaanderen nieuw bos aangeplant wordt. Maar die samenwerking leidt tot ongenoegen. Schrijver Jeroen Olyslaegers, vrijwilliger voor Natuurpunt, trok de afgelopen dagen op sociale media flink van leer. Hij kon maar moeilijk begrijpen dat de organisatie op deze manier de uitbreiding van Ineos mogelijk maakte. “Dat bedrijf is gewoon extreem vervuilend. De missie van Natuurpunt is toch het beschermen van de open ruimte?”
Ook binnen de organisatie is er wrevel. Een werknemer die anoniem wenst te blijven getuigt over de interne onvrede met de gang van zaken. “We zijn de grootste natuurvereniging van Vlaanderen, en we hebben dus een heel grote verantwoordelijkheid. Je moet daarom ver weg blijven van bepaalde bedrijven die een slechte naam hebben. Het is een inschattingsfout geweest van de top van de organisatie om daar geen rekening mee te houden. Binnen de raad van bestuur ontbreekt ieder besef van wat er leeft binnen Natuurpunt. Het is een club van oude blanke mannen. Ze begrijpen de morele bezwaren tegen de samenwerking gewoon niet,” klinkt het.
Er speelt nog een ander element mee. Naast de betaling voor de boscompensatie was Ineos van plan om een extra gift te doen aan de lokale afdeling Natuurpunt Antwerpen Noord & Kempen. Die afdeling wil graag een oud jachtgebied in Kapellen kopen, een deel van het Ertbrandbos, om het als natuurgebied open te stellen. Voor de aanschaf van het terrein was nog 180.000 euro nodig.
Ineos zou dat bedrag schenken, maar zover komt het voorlopig niet. De gift werd tegengehouden, omdat binnen Natuurpunt het verzet te groot werd. Het gevaar bestond dat er een perceptie van omkoping zou ontstaan, zegt een bron. Al moet daarbij wel vermeld worden dat Natuurpunt intussen zelf een bezwaarschrift indiende tegen de uitbreidingsplannen van Ineos.
Jonge bossen
De Antwerpse haven werkt al jaren samen met de lokale afdeling van Natuurpunt die het Ertbrandbos wil aankopen. “De haven heeft ons gevraagd om een inventaris te maken van het terrein dat Ineos wil ontwikkelen. Wij hebben in kaart gebracht wat de natuurwaarde is,” zegt Willy Ibens van Natuurpunt Antwerpen Noord & Kempen.
Net die analyse stoot nu op verzet. Eerder deze week bleek dat zo’n 30 organisaties een bezwaarschift zouden indienen. Een daarvan is natuurvereniging Bos+. “Bossen die jonger zijn dan 22 jaar moeten niet gecompenseerd worden”, legt Bert De Somviele van Bos+ uit. “Welnu, een heel groot deel van de site in de haven blijkt jong bos te zijn. Wij vragen ons af of dat wel klopt.” Bos+ zegt daarnaast niet deel te nemen aan het compenseren van bossen. “We vinden nog steeds dat er te veel gronden via vergunningen ontbost worden, wij willen dat niet faciliteren.”
Samengevat komt het hierop neer. Uit het rapport van Natuurpunt Antwerpen blijkt dat een groot deel van het bosgebied niet gecompenseerd moet worden omdat het om erg jong bos gaat. Dat is een groot voordeel, praktisch en financieel, voor Ineos, dat daarna een gulle gift wou doen aan precies die afdeling van Natuurpunt. Willy Ibens ontkent dat er ergens een oogje dichtgeknepen is, maar het is duidelijk dat het verhaal weinig goed doet voor de geloofwaardigheid van een natuurvereniging.
“Veel vrijwilligers zeggen dat ze zich niet meer vertegenwoordigd voelen door Natuurpunt. De steun brokkelt af”, klinkt het bij de anonieme werknemer. “Ook Jeroen Olyslaegers is teleurgesteld. “We weten nog niet wat de precieze impact zal zijn van de gasinstallaties, maar er worden wel al deals gesloten. Op deze manier lijkt Natuurpunt de groene partner van Ineos. Dat heeft toch minstens een schijn van greenwashing.”
Lieven De Schamphelaere, voorzitter van Natuurpunt, zegt dat de organisatie aanvankelijk te weinig besefte hoe vervuilend de industriële activiteiten van Ineos zijn. “Het is aan de overheid om strenge milieunormen op te stellen. Als bedrijven binnen die normen blijven, is het voor ons niet altijd makkelijk om precies in te schatten wat de gevolgen zijn voor het milieu. Later werd toch duidelijk dat er een probleem zou kunnen zijn. Daarom hebben we ook een bezwaarschrift ingediend. Maar voor ons is het ook belangrijk dat het bos gecompenseerd wordt.”
Precies die houding stuit Olyslaegers tegen de borst. “Natuurpunt benadrukt telkens de compensatie. Maar that’s not good enough. Natuurpunt zit mee rond de tafel, zij moeten zorgen dat de open ruimte gerespecteerd wordt. Zijn ze niet te inschikkelijk tegenover een vervuilend bedrijf als Ineos?”