"Ondernemers zijn de onzekerheid over de brexit moe"

Even terug in de tijd: op 23 juni 2016 vond er in het Verenigd Koninkrijk een volksraadpleging plaats. De Britten kregen de keuze tussen twee opties: moet het Verenigd Koninkrijk lid blijven van de Europese Unie of de Europese Unie verlaten? Een nipte meerderheid van 52 procent koos ervoor om de Europese Unie te verlaten.

Maar wanneer gaat het Verenigd Koninkrijk nu de Europese Unie verlaten? Meer dan 3 jaar later blijft het gissen. Momenteel staat de uitstap van de Britten nog steeds gepland op 31 oktober, over acht weken dus, op Halloween. Komt die er nu wel of niet? Niemand die het weet. De deadline is ook al verschillende keren vooruit geschoven. Alleen al dit jaar zouden de Britten er eerst uitstappen op 29 maart, dan 12 april en nu dus 31 oktober.

“Het hele proces van het Verenigd Koninkrijk dat al dan niet de Europese Unie zou verlaten duurt al erg lang”, reageert Claire Tillekaerts, CEO van Vlaamse agentschap Flanders Investment & Trade (FIT). “De meeste ondernemers zijn de verschuivingen van de Brexit-deadlines ondertussen moe. Ze volgen het politieke beslissingsproces niet meer op en haken af." En die ‘brexit-moeheid’ merkte het FIT al op voor de zomer. "Het kibbelen, het uitstellen,... het complexe politieke beslissingsproces is gewoon erg moeilijk te volgen. En het blijft gewoon duren.”

"Ondernemers geraken het politiek gekissebis een beetje beu", vult Pieter Timmermans van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) aan. "Er is wrevel en onzekerheid. En net die onzekerheid is wat een ondernemer absoluut kan missen."

Tegelijk merken zowel het VBO als het FIT de laatste weken dat bedrijven opnieuw meer vragen hebben over de brexit. "Er is terug een 5-voor-12 gevoel", vertelt Tillekaerts. "En dat heeft met de recente politieke problemen in Londen te maken. Maar ik voorspel: als er opnieuw een uitstel van de brexit komt, dan neemt dat gevoel wel weer af."

In 2018 exporteerden Vlaamse bedrijven 27,1 miljard euro aan goederen naar het Verenigd Koninkrijk. Maar de onzekerheid over de brexit weegt op de Vlaamse bedrijven. Het Verenigd Koninkrijk is een belangrijke handelspartner en de impact van een harde brexit kan groot zijn.

Eerder berekende de KU Leuven dat in België 42.000 jobs op de helling staan bij een harde brexit (een uitstap uit de Europese Unie zonder akkoord), waarvan 28.000 in Vlaanderen. Vooral de Vlaamse voedings- en textielindustrie zou hard worden getroffen.

Nog slecht nieuws zijn de dalende exportcijfers. In 2016 was er nog een stevige groei van de export van Vlaanderen naar het Verenigd Koninkrijk. Een jaar later, het jaar van het referendum, is de exportgroei stilgevallen. En in 2018 daalde die zelfs met 2,8%.

Ook de eerste cijfers van 2019 kleuren rood. De eerste 5 maanden van dit jaar ligt de export zo’n 700 miljoen euro of 5,9% lager dan een jaar geleden. Vooral de export van de farmaceutische en automobielsector daalt snel. “Er is de voorbije jaren al veel gewerkt om bedrijven te sensibiliseren. Maar de druk mag zeker niet van de ketel” reageert Tillekaerts. “De brexit is geen probleem waarvan je de schade snel even kan inhalen.”

Eerder kondigde de Europese Commissie (de regering van Europa, zeg maar) al aan dat het heel wat maatregelen neemt om de lidstaten voor te bereiden op een harde "no-dealbrexit". Het meest opvallende voorstel is om een fonds voor natuurrampen te gebruiken om lidstaten financieel te steunen na de brexit.

Het "European Solidarity Fund" wordt normaal gebruikt na overstromingen, bosbranden en aardbevingen, maar de Europese Commissie wil dat nu uitbreiden naar de brexit. België is één van de landen die in aanmerking zou komen voor steun uit het fonds. Daardoor zouden werknemers en zelfstandigen die zonder job vallen, dan in sommige gevallen, een vergoeding kunnen krijgen.