De Vlaamse onderhandelaars werken noest voort en hopen vannacht nog te kunnen afronden

De partijvoorzitters zagen er vanmorgen dan wel moe uit, de sfeer is goed. "Constructief is een woord dat je wel heel vaak hoort, en felicitaties voor Jambon over zijn aanpak", aldus Wetstraatjournalist Bart Verhulst aan het Martelaarsplein in Brussel, waar de onderhandelingen plaatsvinden.

Informateur Jambon installeerde eerst 15 werkgroepen om de bevoegdheden en het beleid uit te werken, de knelpunten gingen naar een centrale werkgroep. "Daardoor duurde de formatie natuurlijk langer", verduidelijkt Verhulst. 

Verhulst zag vanochtend de partijvoorzitters bij elkaar komen en die zitten nu afwisselend samen met de andere toponderhandelaars.

"De discussie gaat momenteel over méér dan de cijfers van de begroting. Dan heb je ook nog het dossier van de inburgering. Ik denk dat de drie partijen het erover eens zijn dat de nieuwkomers meer en langer moeten bijdragen aan de Vlaamse sociale zekerheid. Alleen die nieuwe en strengere regels moeten verder gaan dan slogans, hoor je bij sommige onderhandelaars. En de regels moeten juridisch kloppen. Als je tegen nieuwkomers zegt dat ze zes maanden moeten wachten op kinderbijslag, moet dat juridisch mogelijk zijn. Dan is de vraag of je geen onderscheid maakt onder kinderen. Dát zijn knelpunten of zaken die nog allemaal uitgeklaard moeten worden."

Bekijk hieronder een laatste stand van zaken door Ihsane Chioua Lekhli in "Het Journaal Laat":

In de loop van de nacht zou er een finaal akkoord moeten zijn. "Ik denk dat het nachtwerk wordt", zei Verhulst eerder vanavond. Volgens hem is er nog veel te doen en er wordt er zeer gedetailleerd gewerkt. 

Na de inhoudelijke discussie is het werk van de onderhandelaars nog niet af. "Daarna pas worden de bevoegdheden verdeeld onder de drie partijen. Dat is nog niet eerder gebeurd, omdat dat anders een invloed kan hebben op de onderhandelingen. Als een bepaalde partij weet dat ze een bepaald departement zal beheren de komende vijf jaar, dan is die partij minder geneigd om besparingen te slikken."

Na het afkloppen van de inhoud wordt ook bepaald hoeveel ministers elke partij mag leveren. "We kunnen ervan uitgaan dat de N-VA naast de minister-president (Jan Jambon, foto onder) nog vier ministers krijgt, CD&V twee én de parlementsvoorzitter, en Open VLD twee ministers. Een overwicht voor de N-VA in die constellatie." Namen van ministers komen we niét meer te weten. "De leden van de partijen moeten zich eerst uitspreken over regeringsdeelname op de verschillende congressen", aldus Verhulst.  

Een van de belangrijkste discussiepunten van de laatste dagen is de begroting.  "De cruciale vraag is: wanneer moet de Vlaamse begroting opnieuw in evenwicht zijn", zegt Bart Verhulst. Er is namelijk een gat van zo'n half miljard euro. Bovendien hebben de drie verschillende partijen een aantal zaken op tafel gelegd die ze de komende jaren zouden willen realiseren, maar die maatregelen hebben een prijskaartje. Denk onder meer aan:

• Lagere erfenisrechten
• Een jobkorting; een fiscaal voordeel voor mensen met een laag loon. Die maatregel moet werken aantrekkelijker maken.
• Het afschaffen van de woonbonus, het fiscale voordeel dat je krijgt als je gaat lenen voor de aankoop van een nieuwe woning. In ruil daarvoor zouden de registratierechten dalen.
• Het wegwerken van de wachtlijsten in de zorg

"Dat zijn allemaal zaken die in principe al beslist zijn dat ze er zullen komen. Alleen is de vraag bij de onderhandelaars: "Hoe ver gaan we daar mee? En wanneer voeren we dat allemaal in?" Het antwoord op die vragen bepaalt wanneer de Vlaamse begroting in evenwicht zal zijn. Is dat bijvoorbeeld pas tegen het einde van de regeerperiode in 2024, of is dat vroeger?", legt Verhulst uit.

Video onder: partijvoorzitters Wouter Beke (CD&V) en Gwendolyn Rutten (Open VLD) komen vanochtend aan het Martelaarsplein aan

Er is pas een akkoord als er over alles een akkoord is, een boutade die kan tellen tijdens regeringsonderhandelingen. Maar een aantal zaken zouden wel al definitief afgeklopt zijn. Het gaat dan over maatregelen die geen directe budgettaire impact hebben.

Zo zal er een strenger inburgeringsbeleid komen, iets waar de N-VA voor ijverde. Zo zullen de inburgeringscursussen betalend worden. En voor nieuwkomers zal de drempel om het Vlaams sociaal systeem te gebruiken hoger worden, met als achterliggende idee dat je eerst een tijdje moet bijdragen voor je van het systeem gebruik kan maken.

De liberalen van de Open VLD wilden een gemeenschapsdienst voor mensen die langdurig werkloos zijn. CD&V streed dan weer voor het behoud van de provinciebesturen en wou niet weten van een verplichting voor gemeenten om te fuseren.

Er zullen ook een aantal vooral symbolische zaken in het regeerakkoord staan. Zoals de Vlaamse canon, een lijst van historische en culturele hoogtepunten van Vlaanderen. Burgemeesters zouden dan weer kunnen kiezen om ofwel de tricolore Belgische sjerp te dragen of de Vlaamse zwart-gele sjerp.

Gisterenochtend vonden er opnieuw technische onderhandelingen onder de verschillende partijen plaats om de hele puzzel te kunnen leggen. Tegen de namiddag kwamen de toponderhandelaars samen, maar die bijeenkomst was rond 18 uur afgelopen. 

Het was ook niet de bedoeling om af te ronden, onder meer omdat Hilde Crevits - toponderhandelaar voor CD&V - aanwezig wilde zijn bij de trouw van haar zoon. 

Sinds 10 uur vanmorgen wordt verder gewerkt. "Maar een Septemberverklaring (waarbij de minister-president zijn beleid in het Vlaams Parlement voorstelt, traditioneel in september, red.) in september zit er niet meer in", besluit VRT-journalist Leen De Witte.

Het zou de bedoeling zijn om morgenochtend het regeerakkoord voor te stellen op een persconferentie. Morgenavond of dinsdag zouden de partijcongressen van N-VA, CD&V en Open VLD het akkoord moeten bezegelen. De beleidsverklaring in het Vlaams Parlement zou dan later deze week kunnen plaatsvinden.

Bekijk hieronder het verslag uit "Het Journaal":