Zuhal Demir, de mijnwerkersdochter die eerst staatssecretaris en dan minister werd

De 39-jarige Demir groeide op in een Turks-Koerdisch gezin in Genk. Voor haar studies Rechten trok ze naar Leuven en later naar Brussel voor een specialisatiejaar arbeidsrecht. Haar loopbaan startte ze bij een Antwerps advocatenkantoor, waar ze haar specialisatie in de praktijk omzette.

Haar band met de Vlaamse Beweging kwam naar eigen zeggen voort uit haar Turks-Koerdische achtergrond. Het was Jan Jambon die haar vroeg om toe te treden tot de N-VA. Demir raakte in 2010 een eerste keer verkozen in de Kamer, met 10.248 voorkeurstemmen. Ze focuste er van bij het begin op werk en arbeidsrecht en liet zich al snel opmerken door haar uithalen naar de vakbonden.

Voor de lokale verkiezingen in 2012 was Demir lijsttrekker voor het district Antwerpen. Ze raakte verkozen en ging zetelen als voorzitter van het districtscollege. Drie jaar later besloot de Antwerpse weer naar Genk te verhuizen, een stad waar N-VA minder sterk stond. 

Volgens het Kamerlid werd de beslissing niet ingegeven door politieke redenen, maar om haar broers en zussen beter te kunnen bijstaan in de verzorging van hun moeder. Drie jaar later deed ze er wel een gooi naar de burgemeesterssjerp. Een score van 27,6 procent in oktober vorig jaar volstond echter niet om Wim Dries (CD&V) van de troon te stoten. N-VA kwam er op de oppositiebanken terecht.

Lees ook: Twee echte nieuwelingen in Vlaamse regering: wie zijn Matthias Diependaele en Benjamin Dalle?

Intussen was Demir in 2014 opnieuw verkozen op de Antwerpse lijst voor de Kamer. Ze zou er vanaf dan geregeld botsen met CD&V-minister voor Werk Kris Peeters, onder meer rond de beperking van de uitkeringen in de tijd en de mystery calls tegen discriminatie. In 2016 zou ze Peeters zelfs "de nieuwe Madame Non" noemen, naar analogie met Joëlle Milquet (cdH).

In februari 2017 schopte ze het tot staatssecretaris voor Armoedebestrijding, Gelijke Kansen, Personen met een beperking, Grootstedenbeleid en Wetenschapsbeleid in opvolging van partijgenote Elke Sleurs. Bij haar eedaflegging droeg ze als eerbetoon aan haar vader diens mijnwerkerssjaaltje. Als staatssecretaris werd Demir snel geconfronteerd met problemen op de dienst voor personen met een handicap. Een ander dossier waarin ze puin moest ruimen, was de vertroebelde relatie met poolreiziger Alain Hubert.

Puin ruimen moest haar partijvoorzitter Bart De Wever iets nadien ook doen. In een omstreden interview had Demir haar coalitiepartner CD&V omschreven als "moslimpartij" die moslims beschouwd als "kiesvee". De christendemocraten dreigden ermee Demir het vertrouwen niet te geven. Er moest een tussenkomst van de respectieve partijvoorzitters aan te pas komen om de strijdbijl te begraven.

De uithaal met daarbij de verwijzing naar moslims was geen eenmalige slip of the tongue. Ondanks haar eigen allochtone afkomst droeg Demir geregeld mee het strenge migratiediscours van haar partij uit. Bijvoorbeeld haar standpunten over de boerka, de boerkini, het gelijkekansencentrum Unia en recent nog de islamscholen laten meestal weinig aan de verbeelding over.

Bij de Kamerverkiezingen van mei haalde Demir als lijsttrekster 61.444 voorkeurstemmen. Het volstond niet om ook in Limburg de achteruitgang van haar partij te kenteren. N-VA ging er twee zetels op achteruit. Niettemin werd Demir van bij de start vaak geciteerd als potentiële kandidaat voor een Vlaamse ministerpost. Dat het nu effectief zo ver is, lag dus in de lijn der verwachtingen.

Demir ging de voorbije jaren ook over de tongen over minder politiek getinte thema's. Begin 2015 liet ze zich door het weekblad P-Magazine in uitdagende kledij fotograferen in de Kamer. De shoot zorgde voor commentaar in het halfrond. Een jaar later kwam ze weer onder vuur te liggen. Omwille van haar deelname aan Vier-programma "Terug naar eigen land", moest ze twee weken verstek geven in het parlement.

Eind 2016 werd Demir bedreigd omdat ze in het Canvas-programma De Afspraak had verklaard geen sympathie te hebben voor de Koerdische afscheidingsbeweging PKK. Op een Turkse nieuwszender werd het interview uit de context gehaald en werd Demir voorgesteld als aanhangster van PKK. De Kamervoorzitter had daarop een onderhoud met de Turkse ambassadeur. Een man die haar naar aanleiding van de zaak bedreigde op de sociale media kreeg zes maanden met uitstel.