Jambon wint eerste potje armworstelen met oppositie: voorlopig geen begrotingscijfers

Na de zitting is Liesbeth Homans (N-VA) officieel aangesteld als nieuwe voorzitter van het Vlaams Parlement. Tien jaar na Marleen Vanderpoorten (Open Vld) krijgt het Vlaams Parlement daarmee opnieuw een vrouwelijke voorzitter. Het is de derde legislatuur op rij dat N-VA de parlementsvoorzitter levert.

De 46-jarige Homans treedt in de voetsporen van Jan Peumans en 'tussenpaus' Wilfried Vandaele. "Ik ga mijn best doen om voorzitter te zijn van alle parlementsleden en ik ga met veel plezier de regering controleren", zo zei Homans in haar eerste woorden als voorzitter. De Antwerpse politica sloot af met een kwinkslag. "Ik beloof iedereen plechtig dat ik ga werken aan mijn non-verbale communicatie".

Het nieuwe regeerakkoord getuigt van een "totaal gebrek aan respect voor het eigen personeel". Dat zegt de liberale ambtenarenvakbond VSOA. De vakbond klaagt ook over een gebrek aan overleg, "en dat dwingt ons om ons nu reeds te beraden over een algemene stakingsaanzegging".

Onder meer de plannen om het ambtenarenstatuut te laten uitdoven, kunnen op weinig begrip rekenen, vooral omdat hier geen overleg meer over mogelijk lijkt. Verder stelt VSOA zich ook vragen bij het streven naar een slankere overheid. "Zal dit opnieuw besparen op het personeel zijn?", vraagt de vakbond zich af. De liberale vakbond pleit tot slot nog voor een "ernstige algemene baremaverhoging".

Het VSOA wil een constructief gesprek met de regering, maar waarschuwt wel voor een algemene stakingsaanzegging.

Gisteren lieten ACOD en ACV Openbare Diensten hun ongenoegen al blijken. De vakbonden noemden de plannen van de regering om het ambtenarenstatuut te laten uitdoven toen  "onaanvaardbaar".

Wilfried Vandaele is de nieuwe fractieleider van N-VA in het Vlaams Parlement. Zijn voordracht werd unaniem gesteund door de fractie. Eerder op de dag bevestigde Vandaele dat hij gevraagd was voor die job, maar hij twijfelde toen nog of het te combineren was met het burgemeesterschap van De Haan.

Vandaele werd afgelopen zomer tot parlementsvoorzitter verkozen, nadat Kris Van Dijck het onderwerp van een gerechtelijk onderzoek werd. Het voorzitterschap was echter onderdeel van de regeringsonderhandeling tussen N-VA, CD&V en Open Vld. De positie kwam N-VA toe, maar Bart De Wever besloot ze aan Liesbeth Homans te geven, die geen plaats kreeg in de regering omwille van de regionale evenwichten.

De liberale vakbond ACLVB ziet "weinig maatregelen en veel gemiste kansen" in het Vlaams regeerakkoord van de regering Jambon. Onder meer op vlak van werkzaamheid, wonen, armoedebestrijding en klimaat schiet de regering tekort, klinkt het.

Nieuwslezeres Maïté Piessen zal voorlopig niet meer op Radio 1 te horen zijn. Piessen is de vrouw van kersvers minister van Media Benjamin Dalle (CD&V), wat volgens de hoofdredactie van de nieuwsdienst moeilijk te combineren valt met haar rol als nieuwslezer.

"Vanaf 2021 gaan we voor een begroting in evenwicht", vertelt Jambon aan het einde van de regeerverklaring. Het geld is er om "steile ambities" waar te maken, maar verder blijft hij vaag over de budgetten. Volgende week volgt er meer uitleg, een mededeling die door het parlement erg lauw onthaald wordt.

Jambon legt zijn eerste Septemberverklaring af in oktober, maar volgens de minister-president is dat geen probleem. "De Oktoberrevolutie vond plaats in november en de Oktoberfeesten in september", begint hij zijn regeerverklaring.

"Ik wil Vlaanderen vandaag een concreet voorstel doen: laten we samen een verhaal schrijven. Een verhaal dat politiek en afkomst overstijgt. We moeten Vlaanderen boven zichzelf doen uitstijgen. We hebben alles in huis om de wereld te doen verbazen. Vlaanderen is in topvorm. De vorige bestuursploeg heeft de voorbije vijf jaar goed werk geleverd, maar we moeten nu een stap verder gaan. Wij willen Vlaanderen sterker, welvarender en hechter maken."

Jambon steekt verder de hand uit naar de klimaatjongeren. "Ik doe een appèl op onze jongeren. Geef de hoop niet op. Wij zullen jullie meer dan ooit nodig hebben om de omslag naar een circulaire economie waar te maken. Het is met jullie inzet vandaag, op de schoolbanken, dat wij de strijd tegen de klimaatverandering zullen winnen."

Een belangrijk deel van zijn toespraak besteedt hij aan inburgering. "We zullen warmte en geborgenheid verstrekken aan iedereen die hier geboren wordt, opgroeit, woont, werkt en leeft. Maar ook zij die hier een nieuw leven willen opbouwen en zich voluit inschrijven in onze gemeenschap. Wie deel wil uitmaken van onze gemeenschap, verdient alle kansen. Maar we verwachten wel van iedereen een bijdrage."

De eerste-minister gruwt naar eigen zeggen van racisme. "Ik maak er een erezaak van om met deze regering discriminatie - in welke vorm dan ook - aan te pakken. En dat kan enkel als we ons als gemeenschap én als individu weerbaarder maken. De neutraliteit bij de overheid en het gemeenschapsonderwijs, de strengere erkenningsvoorwaarden voor geloofsgemeenschappen en scholen, de Vlaamse minister van Justitie, het handhavingsbeleid, ... Het is er allemaal op gericht de vrije samenleving in stand te houden."

Het Vlaams parlement maakt zich op voor de regeerverklaring, die zo dadelijk voorgelezen zal worden door Jan Jambon.

Liesbeth Homans (N-VA) greep naast een ministerpost, maar wordt voorzitter van het Vlaams Parlement. Ze volgt partijgenoot Jan Peumans op. Zelf vindt Homans niet dat ze uit de boot is gevallen. "We hebben een andere keuze moeten maken, maar ik ben zeer fier dat ik de eerste burger van Vlaanderen wordt", zegt ze in een reactie aan VTM Nieuws.

Homans geeft toe dat er na de verkiezingen bepaalde afspraken werden gemaakt met partijvoorzitter Bart De Wever. "In de veronderstelling dat we in twee regeringen zouden zitten, zowel in de Vlaamse als in de federale. Maar we zitten nu alleen in de Vlaamse." Over de federale regeringspuzzel wenst de N-VA'ster geen uitspraken te doen. Dat ze vanaf vandaag op de stoel van parlementsvoorzitter zit, vindt ze allesbehalve "een affront".

CD&V-voorzitter Wouter Beke zal niet langer de federale onderhandelingen voor zijn partij voeren. Beke is afgelopen nacht door zijn partij naar voren geschoven als Vlaams minister van Welzijn. "Ik denk dat als je keuzes maakt, je die dan ook op een consequente manier moet doortrekken, en dat betekent dat ik mij nu zal inzetten voor het welzijn van de Vlamingen", klinkt het.

"We zullen samen met de mensen in de partij bekijken wie die federale onderhandelingen het best kan voeren." Beke denkt onder meer aan federaal minister van Justitie en CD&V-vicepremier Koen Geens, "maar ook nog aan een aantal andere mensen, die daar de voorbije periode ook al nauw bij betrokken waren".

Beke is tevreden met zijn nieuwe ministerportefeuille, maar: "Welzijn is niet echt een droomjob.Het is wel een job met geweldige uitdagingen want het gaat over het welzijn van de Vlamingen, van de wieg tot het graf."

“Vanochtend kreeg ik het telefoontje, met de vraag of ik de portefeuille van Mobiliteit en Openbare Werken wilde opnemen. En dat doe ik heel graag”, zegt Lydia Peeters (Open Vld), die opnieuw minister wordt in de Vlaamse regering.

Ze omschrijft haar departement als heel belangrijk, omdat er mobiliteitsvlak “heel wat op ons afkomt” en het fileprobleem rond onze steden groot is. “We gaan er het beste van maken”, zegt Peeters. Ze laat vallen dat er gekeken zal worden hoe “private partners” kunnen ingezet worden om het Vlaamse mobiliteitsvraagstuk op te lossen. Ze ziet dat als een oplossing naast De Lijn.

Volg via de livestream bovenaan vanaf nu de extra VTM Nieuws-uitzending met de eedaflegging en regeerverklaring van de nieuwe Vlaamse regering, met commentaar van politicoloog Carl Devos.