Ofwel woonbonus, ofwel lagere registratierechten, maar niemand zal twee keer verliezen

Wie vanaf 2020 een gezinswoning koopt, zal niet meer kunnen rekenen op de woonbonus. Dat belastingvoordeel wordt volledig geschrapt. Tegelijk gaan de registratierechten omlaag – dat zijn de belastingen die betaald worden op de totaalprijs van de aangekochte woning. Op dit moment moet nog 7 procent betaald worden, vanaf volgend jaar wordt dat 6 procent.

Maar de vrees bestaat dat in de omschakeling van het ene naar het andere systeem sommige mensen tweemaal uit de boot vallen. Dat zou het geval kunnen zijn als iemand dit jaar nog de voorlopige verkoopsovereenkomst zou tekenen, maar de notariële akte pas volgend jaar zou laten verlijden. Dat is het moment waarop ook de sleutels definitief overhandigd worden. 

Voor de woonbonus wordt gekeken naar de datum waarop de akte verleden wordt, voor de registratierechten naar de datum van de verkoopsovereenkomst. Zo zouden kopers zowel naast de woonbonus als naast de lagere belastingen kunnen grijpen.

Op zoek naar juiste moment

Zover komt het niet, verzekert Vlaams minister van Financiën Matthias Diependaele (N-VA). “We gaan ervoor zorgen dat niemand tussen twee stoelen valt. Laat dat duidelijk zijn. We moeten gewoon overschakelen van het oude naar het nieuwe systeem, en erop toekijken dat de data op elkaar aansluiten. We zijn daarvoor nog op zoek naar het juiste moment. De komende twee dagen zal daar duidelijkheid over komen.” 

In ieder geval is het niet de bedoeling de woonbonus ook volgend jaar nog te laten doorlopen. Daarover zijn de coalitiepartners het eens.

Parallel moet er ook voor gezorgd worden dat niemand van beide voordelen tegelijk kan genieten. “Mensen zouden dat natuurlijk wel prettig vinden, maar dat zou niet eerlijk zijn”, zegt Diependaele. Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) hamerde er in De zevende dag eveneens op dat niemand zich zorgen moet maken om twee keer achter het net te vissen. “Niemand zal dubbelop betalen.”

Gezinsuitbreiding

Als de regering de afschaffing van de woonbonus op hetzelfde moment kan invoeren als de verlaagde registratierechten, is de overgang in feite makkelijk. Iedereen die voor het einde van dit jaar een huis heeft gekocht, blijft de komende decennia afbetalen volgens de gemaakte spelregels. Vanaf volgend jaar gelden andere afspraken. Een overgangsperiode is in principe niet nodig.

Toch zullen in de toekomst mensen in beide systemen tegelijk verzeilen, zoals in het geval van een pandwissel. Veel Vlamingen starten met een bescheiden starterswoning, maar willen enkele jaren later met de intussen uitgebreide kroost uitwijken naar een groter huis. Daarbij kan de hypotheek van de eerste woning overgezet worden naar de nieuwe woning. Wie recht had op een woonbonus kan die dan probleemloos meenemen: de woonbonus is gekoppeld aan de hypothecaire lening.

Maar moet voor de grotere woning bijgeleend worden, dan geldt het bijkomende bedrag als een nieuwe hypothecaire lening. Daarvoor wordt vanaf volgend jaar dus geen woonbonus meer gegeven. Bij een herfinanciering geldt dezelfde redenering: in principe blijft de hypotheek onveranderd, tenzij tegelijk bijgeleend wordt om bijvoorbeeld ook een nieuwe keuken te zetten. 

Centenboek

Bij de oppositie is gemor te horen omdat het fiscale voordeel van de verlaagde registratierechten veel te weinig is om de weggevallen woonbonus te compenseren. De sp.a vindt dat de registratierechten ook meteen helemaal afgeschaft moeten worden. Budgettair is dat op dit moment echter onhaalbaar, omdat de overheid daardoor een smak inkomsten zou mislopen. “De bedoeling is duidelijk: erop toekijken dat je niet twintig jaar lang van een voordeel geniet, maar direct bij de aankoop van je woning”, verdedigt Diependaele de hervorming.

Maandag zullen de parlementsleden eindelijk het ‘centenboek’ in handen krijgen, met de belangrijkste cijfers voor de komende regeerperiode. De begrotingstabellen die werden opgesteld tijdens de regeringsonderhandelingen werden dit weekend nog volop bijgewerkt, viel gisteren te horen bij de regering. Die tabellen tonen exact wat de verschillende maatregelen uit het regeerakkoord zullen kosten of net opleveren. 

Dinsdag zullen de parlementsleden dan over de cijfers van Jambon I kunnen debatteren. Vorige week vrijdag stapte de oppositie nog kwaad op in het parlement omdat de regering weigerde de begrotingstabellen vrij te geven. De kersverse Vlaamse minister-president viel toen uit tegen de linkse oppositie toen die hengelde naar de juiste cijfers, en sprak de nu al legendarische woorden: “Da gadde gij nie bepalen.” 

In De zevende dag gaf Jambon toe dat hij de Kamer gewend is, waar het er veel woeliger aan toe gaat, en nog moet wennen aan de geplogenheden van het Vlaams Parlement. De debatten daar zijn doorgaans veel gezapiger dan die in het federale halfrond. “Ik begrijp nu dat de stijl in het Vlaams Parlement anders is, rustiger”, zei hij zondagochtend. “Ik zal mij daar ook naar schikken, ik ben een goede en snelle leerling. Maar goed, dit is leergeld betalen.”