Chaos in Ecuador: leger op straat in hoofdstad Quito, betogers vallen tv-station en redactie krant aan

Door de protesten in Quito is Joris De Roeck aan huis gebonden. De 33-jarige softwareprogrammeur uit Mechelen verhuisde met zijn Ecuadoraanse vrouw naar Quito en zou vorige week aan de slag gaan bij zijn nieuwe job. Maar op zijn allereerste werkdag kon hij meteen weer naar huis: “mijn werkgever vond het te gevaarlijk voor het personeel om naar kantoor te komen”. 

Sinds het begin van de protesten merkt Joris dat ook eten en drinken steeds schaarser worden. Quito ligt op 2850 meter boven de zeespiegel, waardoor voedingsmiddelen van ver moet komen. Net als veel van zijn stadsgenoten sloeg hij aan het hamsteren: “Vorige week werden de schappen in de supermarkt nog rap bijgevuld, maar nu niet meer". Zijn prioriteit is het inslaan van voldoende drinkwater: “Ik heb inmiddels 100 liter ingeslagen, en ook twee grote tonnen gevuld met kraantjeswater". 

De pijnlijkste bezuiniging die de regering Moreno doorvoerde was het schrappen van veertig jaar oude subsidies op diesel en benzine. De export van olie is een belangrijkste inkomstenbron voor het land, maar door dalende prijzen op de wereldmarkt is de regering in financiële problemen gekomen. Het Internationaal Monetair Fonds heeft een noodlening aangeboden van vier miljard dollar, maar onderdeel van het akkoord was dat de subsidies op brandstof werden afgeschaft. 

Dat effect was volgens Joris direct te merken aan de pomp: “de prijs van een gallon (3.79 liter) diesel is verdubbeld”. Hoewel de Vlaming denkt dat de bezuinigingen noodzakelijk zijn, vindt hij dat de subsidie te rap is geschrapt: “niet alleen het openbaar vervoer wordt prijziger, maar ook eten en drinken worden nu fiks duurder, terwijl de mensen hier al zo weinig verdienen.” 

Om meer grip te krijgen op de situatie heeft de regering zaterdag een avondklok afgekondigd. Joris en zijn stadsgenoten ontvingen de waarschuwing per sms: vanaf 15.00 uur mag niemand meer de straat op. Om de avondklok te handhaven heeft de president het leger de straat op gestuurd.

De gemeente heeft daarop het openbaar vervoer stilgelegd en ook het afval wordt niet meer opgehaald. Ouders houden hun kinderen thuis omdat de scholen eerder al werden gesloten.  

Toch blijven duizenden manifestanten de straat op gaan. Niet alleen de inheemse bevolking, maar ook studenten en vakbondsleden blijven protesteren. De politie probeert hen te verdrijven met traangas, knuppels en rubber kogels. Daarbij vielen al vijf doden en tientallen gewonden. 

De demonstranten zijn niet alleen boos op de regering, maar velen vinden ook dat sommige media niet eerlijk bericht over de situatie in Quito. Zo werden televisiekanaal Teleamazonas en de redactie van dagblad El Mercurio aangevallen. 

Tientallen vrijwillige dokters zwerven door de straten van Quito om gewonde demonstranten te verplegen. Onder hen is Itamar Rodríguez, die tot juni nog staatssecretaris van Gezondheid was. Hij nam naar eigen zeggen ontslag uit onvrede met de bezuinigingen op de gezondheidszorg en politieke tegenwerking. 

“Ik heb mensen verpleegd die bloeduitstortingen hebben omdat ze door rubber kogels zijn geraakt, anderen waren met hagel beschoten. Een inheemse demonstrant is zijn oog kwijtgeraakt door een rubber kogel”. Rodríguez spreekt dan ook van buitensporig geweld door de de veiligheidsdiensten in Quito. “Ik heb het meegemaakt dat de politie vanuit het niets op vreedzame manifestanten begon te schieten met traangas. Gisteren moest ik twee peuters reanimeren omdat ze traangas hadden ingeademd”.

De doktersbrigades krijgen steun van de bevolking, die verbanden, gaasjes en medicijnen doneert. Maar door de repressie wordt dat steeds gevaarlijker: Itamar en andere vrijwilligers blijven nu in de buurt van ziekenhuizen en universiteiten. Ze proberen daar een veilige haven te bieden voor demonstranten. “Maar zelfs daar schiet de politie soms traangasgranaten naar binnen. Het is verschrikkelijk".

De demonstranten reageren met stenen, stokken en zelfgemaakte lanceerbuizen voor vuurwerk op het politiegeweld. Eerder deze week bestormden demonstranten het parlement en wisten inheemse demonstranten zelfs 10 politieagenten te gijzelen. 

Zaterdagavond laat werd massaal gehoor gegeven aan het organiseren van een lawaaiprotest: op sociale media verschenen talloze video's van Ecuadoranen die op pannen en potten slaan, een zogenaamde 'cacerolazo'. 

Rodríguez is pessimistisch over een goede afloop van het conflict, vooral omdat de regering volgens hem ongeloofwaardig is: “Aan de ene kant roept Moreno op tot dialoog, maar tegelijkertijd wil hij de bezuinigingen onder geen beding terugdraaien. Hij zegt het gesprek aan te willen gaan, maar tegelijkertijd stuurt hij militairen de straat op". 

De regering en de inheemse organisaties in Ecuador zitten vandaag voor het eerst samen in de hoofdstad Quito. De VN en de Rooms-Katholieke Kerk “informeren de Ecuadoraanse samenleving dat er na contacten met de regering en de organisaties van de inheemse bevolking een eerste ontmoeting zal plaatsvinden om 15 uur (22 uur Belgische tijd) in Quito”, klinkt het in een mededeling. 

Lenin Moreno heeft zaterdag zijn voorganger Rafael Correa, die in België woont, en zijn Venezolaanse ambtgenoot Nicolas Maduro er de schuld van gegeven dat de hoofdstad Quito geteisterd wordt door gewelddadig protest tegen zijn bewind. 

“Obscure krachten, gelieerd aan de georganiseerde politieke delinquentie en geleid door Correa en Maduro, hebben dit ongeziene geweld veroorzaakt. Ze spelen onder een hoedje met het narcoterrorisme, criminele bendes en gewelddadige buitenlanders”, aldus de president op televisie.

Het is niet de eerste keer dat Moreno Maduro en Correa beschuldigt van het stoken van onrust. Correa heeft die aantijgingen al weerlegd in een video, die hij vanuit België op Twitter verspreidde. Hij verwijt Moreno een dictator te zijn die zijn tegenstanders brutaal onderdrukt. Moreno was in het verleden nog de vicepresident van Correa, maar distantieerde zich later van zijn voorganger en betichtte hem van corruptie.