‘Het Belgisch tekort zou een gevolg zijn van non-beleid. Dat valt toch niet uit te leggen?’

In december zitten we een jaar zonder volwaardige regering en dat laat zich voelen in de begrotingscijfers. Geplande besparingen worden niet uitgevoerd, de pensioenkosten lopen steil op en in al die maanden werd de begroting nooit meer bijgestuurd. Daardoor zal het tekort voor volgend jaar toenemen tot meer dan 10 miljard euro. In plaats van de beloofde verbetering van 0,6 procent van het bruto nationaal product, ziet het ernaar uit dat we 0,3 procent achteruitboeren, zo waarschuwt de Europese Commissie in een brief aan ons land. 

Commissarissen Valdis Dombrovskis en Pierre Moscovici manen daarom ons land aan “om zo snel als mogelijk” een volwaardige begroting in te dienen. “Een wake-upcall”, zegt ontslagnemend minister van Financiën en vicepremier Alexander De Croo. “2019 was al een verloren jaar, 2020 dreigt het ook te worden.” Ook premier Charles Michel (MR) waarschuwde eerder al voor een verarming van België. Het oplopende tekort maakt hem “woedend”, liet hij begin vorige maand optekenen.

Blamage

De cijfers zijn inderdaad acuut, vindt professor emeritus publieke financiën Wim Moesen (KU Leuven). Volgens hem komen we op een kantelpunt. “Vanaf volgend jaar is het tekort groter dan wat geïnvesteerd wordt aan infrastructuur. Dat is problematisch. Elke goede huisvader weet dat je geld kan lenen voor een nieuw dak, maar niet om eten te kopen of om op reis te gaan. Voor dat inzicht heb je Europa niet eens nodig, dat staat in elk handboek economie.”

Bovendien: indien ons land niet snel een volwaardige begroting indient, zou dat een blamage zijn voor Michel, stelt Steven Van Hecke, professor Europese politiek (KU Leuven). “Als hij straks Europees president wordt, verwacht je toch dat hij met zijn land het goede voorbeeld geeft. Het is ook al te gemakkelijk om door te verwijzen naar de trage regeringsvorming. De Croo en Michel zijn op dit ogenblik nog steeds verantwoordelijk.”

Geen stroomversnelling

Let wel, de Europese Commissie zal ons land niet onmiddellijk op het strafbankje plaatsen. Pas in het voorjaar volgt het finale oordeel. “Daarom dat ik nu ook niet sta te molenwieken alsof alles bij voorbaat verloren is”, zegt De Croo. “Als er tegen eind dit jaar een politiek akkoord is over een nieuwe regering, kan een volwaardige begroting in de eerste maanden van 2020 worden goedgekeurd in het parlement. We kunnen nog op tijd zijn. Maar dan moet er wel nú eindelijk vaart gemaakt worden.”

De Croo maakte daarom de brief van de Europese Commissie ook over aan de federale preformateurs Geert Bourgeois (N-VA) en Rudy Demotte (PS). Toch lijkt een stroomversnelling niet voor morgen. Verschillende onderhandelaars schatten in dat er pas ten vroegste begin volgend jaar een regering zal zijn. 

Wat meespeelt: het begrotingsbeleid van Europa is een stuk minder streng dan enkele jaren geleden. “Frankrijk gaat 3 procent in het rood, veel meer dan ons land”, zegt professor Paul De Grauwe van de London School of Economics. “Alsof president Macron zich laat afschrikken door Europa. Er is geen reden tot paniek voor België.” De Croo gaat daar niet mee akkoord: “Het Belgische tekort zou een gevolg zijn van non-beleid. Dat valt toch niet uit te leggen?”