Seksualiteit na borstkanker is niet vanzelfsprekend: drie vrouwen vertellen hun verhaal
Seksualiteit na borstkanker: het is niet altijd evident. Dat blijkt uit het verhaal van drie vrouwen die met borstkanker moesten afrekenen. Ex-borstkankerpatiënte Patricia Calloud windt er geen doekjes om: “Het erotische stuk van je borsten is weg.” Voor oncologisch chirurg Marian Vanhoeij moet dit echt veel bespreekbaarder worden. “Er is nog te veel taboe over de invloed van de behandeling op je seksleven.” Erover praten helpt ook je seksleven ná borstkanker. An, Patricia en Nicole vertellen hoe ze hun seksuele vrouwelijkheid nieuw leven inbliezen.
An Claeys vertelt aan één stuk door. Haar vier zonen zijn naar school, alles is rustig in huis. Normaal moest ze een modeshow lopen voor protheselingerie, maar die is afgelast. “Ik was 36 toen ik borstkanker kreeg. Mijn jongste zoon was drie,” vertelt ze.
Haar beide borsten moesten worden geamputeerd. An besloot geen reconstructie te laten doen. Ze laat heel vrij en zelfverzekerd haar borstvlak zien. “Het is goed zo", zegt ze terwijl ze in de spiegel kijkt. Op die manier wil ze lotgenoten helpen. “Ik mis mijn tepel,” vertelt ze, "die mis ik echt. Maar voor de rest heb ik echt wel weer een seksleven. Aanraking is belangrijk, ik vind het fijn als mijn man zijn hand op dat platte stuk legt.”
Luister hieronder naar haar verhaal.
“Nee, mijn arts heeft daar nooit iets over gezegd, zegt Patricia. Negen jaar geleden, op haar 54e, verloor ze haar beide borsten. Die liet ze meteen reconstrueren. “Voor het zicht is dat best mooi, maar dat zijn wel niet meer mijn gevoelige borsten. En die hormoontherapie doet duidelijk ook veel met borstkankerpatiënten. Geen zin meer in seks, vaginale droogte….” Er valt allemaal wat aan te doen. Maar je móét erover praten, stelt ze overtuigd. “Vlamingen praten niet over geld en seks. En dat is nu net heel belangrijk. Het heeft ons dichter bij elkaar gebracht.”
Luister hier naar Patricia’s verhaal.
“Je slecht in je vel voelen, dat is het ergste", zegt Nicole Van Geel. Ze is 68, seksualiteit is altijd heel belangrijk geweest in haar leven. “Je vrouw voelen.” In 2003, toen bij haar borstkanker werd vastgesteld en ze een borst verloor, werd er niet over gesproken. “Het taboe is nog groot, als wij met de lotgenotenvereniging een avond over seksualiteit organiseren komt er erg weinig volk op af. Weinig vrouwen, en nog minder mannen. Terwijl het voor de partner ook belangrijk is, want die wordt vaak vergeten.” Nicole werd 3 jaar na haar ziekte weduwe en ging mettertijd op zoek naar een nieuwe partner. Helemaal niet zo vanzelfsprekend.
Luister hier naar haar verhaal.
Artsen moeten praten over seks na kanker
“Meer openheid over seksualiteit na borstkanker is absoluut nodig", zegt Marian Vanhoeij, medisch coördinator van de Borstkliniek in UZ Brussel. De passie in haar woorden maakt duidelijk hoe belangrijk ze dit vindt. Artsen moeten daar eigenlijk van in het begin over praten. Kanker, en zeker zo’n gelaagde kanker als borstkanker, heeft een serieuze invloed op je seksleven. Hoe beter je daarop bent voorbereid, hoe vlotter je genezingsproces en je verwerking zal verlopen, vertelt ze. “Daarvan ben ik overtuigd.”
“Om alles goed uit te leggen aan de patiënt, de seksuele gevolgen inbegrepen, heb ik een uur nodig. Chirurgische consultaties zijn berekend op vijftien minuten per patiënt.” En nochtans is zo’n uitgebreide consultatie volgens dokter Vanhoeij een goede investering. “Goed geïnformeerd zijn kan het herstelproces bevorderen", stelt ze.
Marian Vanhoeij is oncologisch chirurg. Zij is dus goed geplaatst om alle aspecten toe te lichten. "Ik leg uit wat we moeten wegsnijden en welk gevolg dat heeft voor de fijne zenuwen die borst en tepels gevoelig maken voor seksuele prikkels", legt ze uit. "Zin in seks tijdens de behandeling verdwijnt meestal door de antihormonale behandeling die veel vrouwen ook krijgen. Daardoor kunnen je gevoelige zones als je huid of je vagina stug en droog worden. Niet echt fijn om te vrijen. Als je er over praat kan de dokter je zeggen wat je eraan kunt doen, of je doorverwijzen naar gespecialiseerde hulp.
“Eigenlijk maakt het me niet zozeer uit wie die uitleg geeft aan de patiënten. Zolang het iemand is die empathisch is en een grondige kennis van zaken heeft. In een borstkliniek heb je zo wel veel mensen. Je merkt wel dat patiënten zoeken naar een centrale persoon, die alles coördineert.” In die zin is de arts, de chirurg, de mens die effectief in je lichaam snijdt, geen onlogische keuze.
Als de arts er niet van meet af aan over spreekt, blijft het potje vaak voor altijd dicht.
Is de geneeskunde daarmee bezig, vroegen we ons af? Wat kunnen artsen doen om die “collateral damage”, bijkomende schade, te beperken? “Eerst en vooral moeten we ons afvragen of die borst wel weg moet”, zegt dokter Vanhoeij. “En dan zo veel mogelijk borstsparend werken. Dan kun je - in zeker mate - gevoeligheid behouden."
Er wordt dus wel aan gewerkt. Recent onderzoek toont bijvoorbeeld aan dat de tepel in een aantal gevallen kan worden gespaard. Dat is dan voor het zicht, want erotisch gevoelig is die dan niet meer. "Er wordt aan gewerkt, maar intussen is open praten over het onderwerp toch de beste weg. En daar valt nog heel veel aan te doen. "Vlamingen zijn sowieso terughoudender op dat vlak. Het is allemaal makkelijk als we er in superlatieven over kunnen vertellen. Maar met een arts communiceren over seksualiteit is nog altijd een grote stap."
Bekijk hier de reportage van "Terzake":
