Handen vasthouden is niet alleen melig, het vermindert ook pijn

Een fysieke aanraking, zoals een knuffel of handen vasthouden, kan pijn helpen verzachten. Dat blijkt uit een nieuwe studie die voorgesteld is op het congres Society for Neuroscience in Chicago. “Als we meeleven met de pijn van iemand anders, activeren we een zone in ons brein die ook in actie schiet als je zelf pijn ervaart”, stelt Simone Shamay-Tsoory, een professor psychologie van de Universiteit van Haifa in Israël die het onderzoek ook leidde. 

Shamay-Tsoory verdiept zich al enkele jaren in het onderwerp en heeft dan ook verschillende experimenten uitgevoerd. In een eerste test werd nagegaan wat het effect was van een aanraking - zowel van een geliefde als van een vreemde - op de perceptie van pijn. Bij alle proefpersonen werd een milde pijnprikkel op de arm uitgelokt. Wat blijkt? Als proefpersonen de hand van hun partner vasthielden, voelden ze zich beter. Hoe empathischer de wederhelft was, hoe groter het pijnstillende effect. De aanraking van een vreemde had daarentegen geen impact. 

Vervolgens werd het experiment herhaald en werd ook de hersenactiviteit gemeten met eeg’s. Zo ontdekte het onderzoeksteam van Shamay-Tsoory dat als twee mensen hand in hand zitten, hun hersengolven synchroon verlopen. Hoe meer empathie getoond werd, hoe beter de synchronisatie was en hoe minder pijn de proefpersonen ervoeren. 

“We weten allemaal dat handen vasthouden een manier is om elkaar te ondersteunen. Nu tonen we ook dat hersengolven synchroniseren als we elkaar een hand geven, en dat dit pijn vermindert”, besluit Shamay-Tsoory.

In het meest recente experiment kregen de proefpersonen opnieuw een pijnprikkel en moesten ze de hand van hun partner vasthouden. Deze keer moesten zowel de proefpersonen als de partners in een MRI-scanner gaan liggen. Alle duo’s vertonen meer activiteit in de hersenkwab waar de spiegelneuronen zitten. Dit suggereert opnieuw dat het synchroniseren van de hersenactiviteit met die van een medelevend mens als pijnstiller kan werken. 

De vraag blijft: hoe komt dit? Wat is de verklaring? Daar hebben de wetenschappers nog geen klinkklaar antwoord voor. Juulia Suvilehto van de Universiteit van Linköping in Zweden werkte niet mee aan de studies, maar heeft wel een vermoeden. Ze denkt dat het verband niet causaal is, wel correlationeel. Met andere woorden werkt de synchronisatie an sich niet als pijnstiller. Volgens Suvilehto is het logischer dat stress er iets mee te maken heeft. Onder stress lijken mensen immers meer pijn te hebben. Als mensen ontspannen zijn, voel die pijn minder intens aan. Het kan dus ook zijn dat een simpele aanraking de stress doet verminderen, en zo ook de mijn. 

Hoe het ook zij: de volgende keer dat je naar de dokter moet voor een spuitje, je kleine teen stoot of een pijnlijke val maakt, kan een helpende hand wel degelijk deugd doen.