John Bercow, de markante voorzitter van het Britse Lagerhuis, gaat met pensioen
Hij werd ‘de enige wereldster die de brexit heeft voortgebracht’ genoemd, John Bercow. Vandaag zat de markante voorzitter van het Britse Lagerhuis voor het laatst met een bont gekleurde stropdas op zijn grote groene voorzittersstoel.
John Bercow was tien jaar lang voorzitter van het Britse Lagerhuis en ontwikkelde in die periode een volstrekt eigen stijl, waarin de manier waarop hij de 650 Lagerhuisleden tot de orde riep wereldwijd bekendheid verwierf. Bercow wist het korte commando ‘Order!’ te verlengen tot een kreet die seconden kon voortduren. De BBC berekende hoe vaak hij dat woord in de afgelopen tien jaar riep: bijna 14.000.
Het Lagerhuis memoreerde op Bercows laatste dag onder meer wat de voorzitter de afgelopen jaren tot stand bracht. Zo werd onder zijn leiding het aantal bezoekende scholieren veel hoger dan voordien. “U heeft daarmee het vak van parlementariër binnen bereik gebracht van een nieuwe generatie”, zei het Conservatieve parlementslid Harriët Harman, die al zo lang lid is van het parlement dat Bercow haar vijfde voorzitter was.
Boris Johnsons kompaan Jacob Rees-Mogg prees het vocabulaire van Bercow, die allerlei vergeten woorden in de Handelingen wist te krijgen. ‘Chuntering’, was bijvoorbeeld een geliefde uitdrukking – een woord dat tegelijk ‘mopperen’ en ‘mompelen’ betekent. In de New York Times kwam een niet met naam genoemd Lagerhuislid aan het woord die zei dat het soms leek alsof Bercow ’s avonds met een woordenboek naar bed ging om de volgende ochtend de inhoud ervan op te lepelen.
Ook waren er verschillende backbenchers die Bercow dankten vanwege zijn grote aandacht voor hen, de minder betekenisvolle Lagerhuisleden. David Amess, een nogal onbekend lid van de Conservatieve partij: “Zoals iedereen weet, ben ik het best op mijn plaats op de laatste banken. U was onze voorman, altijd maar weer ervoor zorgend dat ook onze stem gehoord zou worden.”
Woke
Vanaf de andere kant van de zaal, waar oppositiepartij Labour zit, werd de voorzitter geprezen om zijn openheid voor pressiegroepen, bijvoorbeeld van vrouwen die strijden voor gelijke beloning. Bercow regelde dat zij met alle egards in de statige zalen van Westminster ontvangen werden en dat er naar hen werd geluisterd. Vanuit de Labour-banken kwam zelfs het compliment dat hij ‘woke’ is – een nieuw, maar voor de meeste Conservatieven niet erg complimenteus woord voor ‘politiek correct’.
Zo leek het er donderdag even op dat iedereen het in het Lagerhuis jammer vindt dat Bercow stopt, maar dat is niet waar. Bercow werd vooral in zijn eigen Conservatieve partij sterk bekritiseerd. Volgens veel partijgenoten wist hij de Lagerhuisregels zo op te rekken dat de brexit eindeloos werd uitgesteld, bijvoorbeeld toen hij na deze zomer toestond dat het parlement een motie indiende tegen een no-dealbrexit.
Zelf zei hij altijd dat hij neutraal was, zoals een speaker hoort te zijn en dat het zijn doel was om het parlement zoveel mogelijk ruimte te geven. Maar het was bekend dat hij tegen de brexit was. Menigeen verdacht hem ervan dat hij de Britse uittreding vanuit zijn voorzittersstoel probeerde te voorkomen. Toen toenmalig premier Theresa May afgelopen jaar voor de derde keer een uittredingsakkoord in stemming wou brengen, verbood hij dat met een beroep op een eeuwenoude obscure regel waarvan nog niemand ooit gehoord had. Ook werd Bercow door oud-medewerkers beschuldigd van autoritair gedrag.
Waarschijnlijk wordt maandag een nieuwe voorzitter gekozen. Er zijn negen kandidaten.