In plaats van paars-groen als “onmogelijk”, “onwenselijk” en “laatste optie” te bestempelen, zouden socialisten, liberalen en groenen deze mogelijkheid moeten aangrijpen voor een complete change of mind. Paars-groen: niet van moeten, maar uit overtuiging.’

In een opiniestuk in deze krant windt De Clercq er geen doekjes om. Hij distantieert zich van die liberalen ‘die blijven geloven dat er geen andere optie is en dat de N-VA absoluut in de regering moet zitten’.

Die zijn nochtans niet van de minsten. Zowel federaal fractieleider Egbert Lachaert als vice­premier Alexander De Croo heeft al duidelijk aangegeven dat paars-groen voor hen geen optie is. ‘Zonder de PS en de N-VA zul je geen stabiele regering krijgen’, aldus De Croo. Een regering vormen met Ecolo acht Lachaert alleen mogelijk ‘als het zijn programma ritueel verbrandt’.

De partijlijn in het hoofdkwartier is dat paars-geel ‘moeilijk’ is, maar paars-groen ‘moeilijker’. Op die manier houdt voorzitster Gwendolyn Rutten subtiel alle opties open en alle liberale flanken onder controle.

Met het opiniestuk van De Clercq is nu openlijk gezegd dat lang niet iedereen op dezelfde lijn zit. ‘Ik besef dat deze visie is als vloeken in de kerk. Maar zwijgen is geen optie meer.’

De Clercq, die in Gent een college leidt van Open VLD, Groen, SP.A en CD&V, sabelt de paars-gele piste neer. Hij omschrijft ze als de coalitie van ‘machteloosheid, wantrouwen en gekibbel’. In die constellatie zijn CD&V en Open VLD ‘de bumpers in de politieke flipperkast, die mee de stoten zullen incasseren. Dit samen met een verdere verruwing en verharding van de samenleving in haar geheel.’

Coalitie van empathie

En dus kiest De Clercq voor een coalitie met socialisten en groenen. Zelfs al heeft die maar een zetel op overschot. En zelfs al heeft die geen meerderheid van de Vlaamse ­zetels. ‘Dat doet niets ter zake. Het gaat immers om een democra­tische meerderheid in het federale parlement. De N-VA vond de Franstalige minderheid in de vorige regeerperiode ook geen probleem.’

Volgens De Clercq heeft paars-groen tussen 1999 en 2003 prima gefunctioneerd. En ook nu ziet hij gemene delers tussen de partijen, zoals het optrekken van de minimumpensioenen, lagere lasten op arbeid, de afschaffing van de fiscale koterij, een federale kieskring en de terugdringing van de CO2-uitstoot. Het is volgens hem de ­coalitie van ‘de empathie, de solidariteit en de menselijkheid’.

De demarche van De Clercq mag niet verbazen. Hij was eerder al gekant tegen de ‘identitaire ­politiek’ van een Vlaamse canon. Het verzet was tevergeefs. Vlaams diende de figuur van Bart Somers als de consensusfiguur, in wie alle liberalen vertrouwen hebben om de Vlaamse coalitie te laten lonen.

Toch bleek de Vlaamse formatie een wake-upcall voor een deel van de liberalen die de partij te zeer naar rechts ziet opschuiven, onder wie De Clercq, maar ook Sihame El Kaouakibi, Marleen Vanderpoorten en Dirk Verhofstadt. Die laatste waarschuwde in De Standaard al voor een splitsing als de partij te rechts afslaat (DS 31 augustus). De vraag is hoelang Rutten de interne spagaat kan blijven overbruggen. Vroeg of laat moet de partij kantelen naar geel of groen. Hoe langer dat moment uitblijft, hoe meer het de inzet dreigt te worden van de liberale voorzittersverkiezingen van maart 2020.