Zo vertel je kinderen over ‘het geheim’ van Sinterklaas: ‘Maak het vooral niet te groot’

Hoe weet je wanneer je kind toe is aan de waarheid?

“Wanneer het kind zelf begint te twijfelen. Als dat gebeurt, is het belangrijk dat ouders die twijfel niet gaan tegenspreken, want dat is controleerbaar liegen. Dan loop je het risico dat kinderen achteraf teleurgesteld zijn. Tegelijkertijd hoeft de twijfel niet meteen te worden bevestigd. Het best is om de vraag terug te kaatsen. Stel, het kind vraagt: ‘Hoe kan het paard nou over het dak lopen?’ Dan kun je als ouder vragen: ‘Hoe denk je zelf dat dat kan?’ Als de vragen zich opstapelen, kun je natuurlijk op een gegeven moment wel het verhaal bevestigen.”

Vanaf welke leeftijd kunnen kinderen het sinterklaasspel begrijpen?

“Vanaf het vijfde levensjaar is een kind in staat de fantasiewereld van de werkelijkheid scheiden. Maar het ligt genuanceerder. Ik ken een leerkracht die voor een klas met jonge kinderen staat. Als experiment heeft ze zich een keer voor de klas omgekleed als Piet. De kinderen zagen haar het pietenpak aan doen en de pruik opzetten. Toen ze helemaal verkleed was, begonnen sommige kinderen te huilen van schrik, omdat ze daar écht een Piet zagen staan. Jonge kinderen kunnen nog niet altijd terugredeneren naar de begintoestand.”

Moet je de waarheid vertellen vlak voordat Sinterklaas komt, na afloop of bijvoorbeeld in de zomer?

“Niet te ver voor het sinterklaasfeest en anders niet te lang daarna. In de zomer is een raar moment, dan is het kind er waarschijnlijk totaal niet mee bezig. Als het bijvoorbeeld dit jaar na 6 december begint te twijfelen, dan kun je als ouder volgend jaar november eens kijken hoe groot die twijfels dan nog zijn en of het kind er echt aan toe is. Als dat zo is, kun je het de waarheid vertellen en meteen bij het spel betrekken. Daarom is vlak voor Sinterklaas, zo rond november, het beste moment.”

Hoe voorkom je dat een kind verdrietig wordt als je het vertelt?

“Kinderen kunnen verdrietig zijn, omdat ze een fantasiewereld moeten opgeven. Dat is helemaal niet erg. Betrek het kind vervolgens bij het spel, daardoor kan het meehelpen de fantasiewereld voor anderen in leven te houden. Laat ze meehelpen met gedichten schrijven voor jongere broertjes of zusjes, of koop samen met hen cadeautjes voor een jonger neefje of nichtje. Als ouders er zelf geen drama van maken, zullen kinderen ook niet lang verdrietig zijn.”

Kun je van je kind verwachten dat het het geheim houdt voor leeftijdsgenoten?

“Ja, dat kan omdat kinderen qua belevingswereld dan nog dicht bij elkaar zitten. Als het ene kind de fantasiewereld van de werkelijkheid kan scheiden, kan hij toch weer in het spel opgaan omdat hij het fijn vindt daar aan toe te geven. Soms vinden kinderen het zelfs zo leuk, dat ze bijna weer gaan geloven.”

Sommigen onthouden het levenslang, het moment dat ze te horen krijgen dat hij niet bestaat. Is dat een teken dat het een behoorlijk ingrijpend moment is?

“Het is een moment van volwassen worden. Als iemand later het moment herinnert als ingrijpend of misschien wel traumatisch, dan is er iets niet goed gegaan. Mijn tip voor ouders is: maak het vooral niet te groot. Hoewel een fantasiewereld wegvalt, kan het kind wel meedoen aan het spel en zo bij de volwassenen horen. Zo valt er iets weg, maar komt er iets anders voor in de plaats.”