Wat hebben onze F-16’s te zoeken boven de Baltische staten (en in de rest van de wereld?)

Estland, Letland en Litouwen: dat zijn de drie Baltische staten. Op de kaart vind je ze aan de oostkust van de Baltische Zee, boven Polen en onder Finland. Ze werden in 2004 lid van de EU en kenden de laatste jaren een sterke economische groei. Daarom worden ze ook wel eens de Baltische tijgers genoemd. In datzelfde jaar traden de drie ook toe tot de NAVO, het militaire bondgenootschap waarin de VS, Canada en een hele reeks Europese landen samenwerken. Dat verklaart meteen wat Belgische F-16’s te zoeken hebben in het Baltische luchtruim. Ze werken er in het kader van de NAVO-missie Baltic Air Policing. De Baltische staten hebben geen eigen gevechtsvliegtuigen en kunnen hun grondgebied dus niet zelf vanuit de lucht beschermen. Meerdere NAVO-leden steken daarom samen een handje toe. Sinds het begin van Baltic Air Policing heeft de Belgische Luchtcomponent acht missies van telkens vier maanden uitgevoerd.

Broodnodig
Is dat dan nodig? Bij de NAVO vinden ze van wel. Dat heeft veel te maken met de grote buurman ten oosten van de Baltische staten: Rusland. De NAVO-missie moet verhinderen dat Russische gevechtsvliegtuigen het luchtruim van de alliantie binnendringen. Dat is geen symbolische opdracht, blijkt uit de cijfers. Hongaarse en Spaanse gevechtsvliegtuigen onderschepten in een vorige episode van de NAVO-missie maar liefst 65 vliegtuigen die zonder toestemming het Baltische luchtruim doorkruisten. De meeste waren Russische gevechtsvliegtuigen. De NAVO-vliegtuigen zoeken dan niet de confrontatie op, maar escorteren de overtreders het luchtruim uit. De boodschap moet zijn dat dergelijke toestellen geen vrijgeleide krijgen.

Ook in het Midden-Oosten werden Belgische F-16’s ingezet die luchtsteun boden aan grondtroepen en doelwitten van Islamitische Staat (IS) aanvielen. Vanuit Jordanië leverden de Belgische F-16’s een belangrijke bijdrage aan de internationale coalitie tegen Daesh.

Maar de F-16’s bewijzen niet alleen hun nut elders in de wereld. Ook het Belgische luchtruim controleren en beschermen, behoort natuurlijk tot hun takenpakket. Daarvoor staan permanent twee toestellen in standby. Deze kunnen al binnen enkele minuten verdachte vliegtuigen die het Belgische luchtruim binnendringen onderscheppen. Op die manier staan ze dagelijks in voor onze veiligheid.

Van Koksijde tot Mali
De Luchtcomponent zet niet alleen F-16 gevechtsvliegtuigen in, maar ook verschillende types van helikopters. Een bekend voorbeeld in eigen land zijn de vier NH90 NFH helikopters. NFH staat voor NATO Frigate Helicopter. Dit zijn de opvolgers van de SeaKings, die intussen met welverdiend pensioen gestuurd werden. De standplaats van de NH90 NFH’s is de luchtmachtbasis in Koksijde, vanwaar ze ingezet worden voor opsporings- en reddingsoperaties op zee. Dit type helikopter is ontworpen om overdag als ’s nachts te vliegen. Ook ruig weer is geen probleem.

Andere NH90 helikopters – meer bepaald de NH90 TTH, kort voor Tactical Transport Helicopter - spelen een belangrijke rol in buitenlandse missies, onder andere voor het transport van troepen. Zo namen ze deel aan MINUSMA, de vredesmissie van de Verenigde Naties in het Afrikaanse Mali. De missie van de VN-vredesmacht (de zogenaamde blauwhelmen) is om de strijdende partijen met elkaar te verzoenen, het land te stabiliseren, de bevolking te beschermen en humanitaire hulp te bieden. MINUSMA (kort voor Multidimensional Integrated Stabilization Mission in Mali) werd opgestart in 2013.

Transport van militairen en burgers
Naast het F-16 gevechtsvliegtuig en de NH90 helikopter is de C-130 Hercules de derde belangrijke poot van de Belgische Luchtcomponent. De Hercules heeft zijn naam niet gestolen, want het is een stevige knaap. Dit viermotorig transportvliegtuig heeft een ruime actieradius en kan veel volk vervoeren naar buitenlandse missies of conflictgebieden. In cijfers betekent dat 128 infanteristen of 92 parachutisten. Wordt hij ingezet als vliegende ambulance, dan kan hij 92 brancards meenemen. Binnenkort wordt de C130 vervangen door de A400M, een toestel met nog meer mogelijkheden.

Ook niet-militairen vliegen soms mee met de C-130. Het toestel kan Belgische burgers in het buitenland snel repatriëren en in veiligheid brengen wanneer ergens een noodsituatie dreigt. De Luchtcomponent heeft tien C-130’s staan op de vliegbasis Melsbroek. Het toestel wordt trouwens ook ingezet in de VN-vredesmissie in Mali. De C-130 zullen vanaf 2020 progressief vervangen worden door de nieuwe Airbus A400M, een toestel met nog meer mogelijkheden.