Benjamin Jentgen, een PhD-student aan de VUB en ULiège, onderzocht botstalen van twee vroege sauropoden, ofwel langnek dinosaurussen. In de goed bewaarde weefsels vond hij structuren die in alle waarschijnlijkheid duiden op kankers. “De dieren tonen verschillende types van infectie”, zegt Jentgen. “In een isanosaurus uit het vroege jura van Thailand (ongeveer 200 miljoen jaar oud) heeft het dier op het eind van zijn leven een soort van microscopische botnaalden geproduceerd aan het oppervlak van zijn opperarmbeen. Het dier is kort erna gestorven. Zulke naalden zijn typisch geassocieerd met kwaadaardige tumoren, en passen dus in het plaatje van een dodelijke botkanker.

De onderzoekers beschrijven ook een tweede staal, ditmaal van een spinophorosaurus, afkomstig van het jura van Niger. Ook dit dier heeft dergelijke naaldachtige botstructuren, maar heeft de infectie overleefd, en is nadien normaal verder gegroeid. “Dit kan een reactie op een goedaardige tumor, of eventueel een virale infectie zijn geweest, maar het skelet van het dier in kwestie is redelijk compleet en toont verschillende andere pathologieën zoals breuken. Dat betekent dat deze spinophorosaurus verschillende malen trauma’s onderging tijdens zijn leven.” besluit Jentgen.

De stalen van de dino’s werden vele jaren geleden genomen door Koen Stein, paleontoloog aan de VUB, en coauteur van de studie. “Toen ik in 2008 de stalen nam als onderdeel voor mijn eigen doctoraatsonderzoek, vielen mij deze abnormale weefsels onmiddellijk op, maar ik had nooit echt de tijd om deze anomalieën uitvoerig te bestuderen. Het was duidelijk dat het om een ziektebeeld ging, maar zonder moleculaire testmogelijkheden blijft het moeilijk om een diagnose te stellen. Het is dankzij Benjamin, die de medische en veterinaire literatuur doorploeterde, dat we de mogelijke oorzaken van de vreemde botweefsels in deze dino’s konden achterhalen”, aldus zegt Stein.

Valentin Fischer, professor paleontologie aan de ULiège concludeert: “Deze studie is belangrijk, want fossielen met tekenen van kanker zijn uiterst zeldzaam. Ook lijkt het erop dat vele pathologieën in fossielen onopgemerkt blijven, want het is dankzij de staalname dat we de symptomen vonden. Er waren geen duidelijke indicaties van ziekte aan het oppervlak van de botten.”

De resultaten werden gepubliceerd in het vakblad Philosophical transactions of the royal society.