Leest de jeugd nog? Verkoop kinderboeken kent forse daling
In 2019 zijn 5 procent minder kinderboeken verkocht dan het jaar daarvoor. In vijf jaar tijd is de verkoop zelfs met 15 procent gedaald, zo blijkt uit nieuwe cijfers van GFK België.
Leest de jeugd nog? Als je de meest recente cijfers van GFK België mag geloven almaar minder. De verkoop van kinderboeken is de voorbije jaren merkelijk gedaald, met zo'n 15 procent. Waar er in 2014 nog 3,2 miljoen kinderboeken over de toonbank gingen, waren dat er vorig jaar nog amper 2,7 miljoen. In een jaar tijd, van 2018 tot 2019, ging het met ruim 5 procent naar beneden. GFK België beslaat 89 procent van de Vlaamse markt.
Verklaringen hebben ze bij Boek.be, dat de cijfers opvroeg, niet. “Maar het loopt parallel met de algemene achteruitgang in de boekenmarkt”, zegt René Van Loon, voorzitter van de Vereniging Vlaamse Boekverkopers (VVB). “Uiteraard kunnen we er niet omheen dat er de voorbije jaren veel visueel vertier is bijgekomen. Games, smartphones, tv, Netflix... Dat slorpt allemaal heel veel tijd op waardoor er minder belangstelling is voor boeken.”
In Nederland gaan de cijfers nog sneller naar beneden. Daar kromp de markt vorig jaar met 10 procent. En ook daar blijven grote verklaringen uit. “Een zorgelijke ontwikkeling”, noemt Eveline Aendenkerk, directeur van de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) het in Trouw. Al klinkt het daar dat één titel het verschil kan maken. Een hitserie bijvoorbeeld zou de hele kinderboekenmarkt nieuwe glans kunnen geven.
Kloof
Herkenbaar, vinden ze bij Lannoo. Zij geven onder meer de populaire reeks De Waanzinnige Boomhut uit. “En die doet het nog steeds ongelooflijk goed”, zegt Sofie Van Sande, kinderboekenuitgever bij Lannoo. “Dat is het tweede meest uitgeleende kinderboek en het beste verkochte. Bovendien merken we dat niet alleen fictieboeken het erg goed doen bij kinderen, ook non-fictie.”
Al kan ze niet ontkennen dat de algemene trend inderdaad neerwaarts gaat. “Er wordt ook heel weinig aandacht besteed aan kinderboeken. Als Bart Moeyaert de Alma-prijs wint, dan wordt er over geschreven, maar verder blijft het grotendeels stil. In de jaren 90 hadden de meeste kranten nog boekenbijlages waar ook ruimte was voor kinderboeken. Dat is verdwenen.”
Verder merkt Van Sande dat de kloof tussen de regelrechte toppers en minder goed verkopende boeken steeds groter wordt. “De middenmoot valt er van tussen”, zegt ze. “Wat daarom niet betekent dat we ons louter focussen op de commerciële successen. We blijven het belangrijk vinden om ook die andere boeken met het grote publiek te delen.”
Leesvaardigheid
Mits de juiste omkadering en initiatieven is het volgens Luc Vander Velpen perfect mogelijk om kinderboeken aan de man te brengen. Hij baat sinds 2013 De Kleine Johannes uit, een kinderboekhandel in Leuven. “Sinds ik het hier heb overgenomen is onze omzet verdrievoudigd”, zegt hij. “Die cijfers van Boek.be, daar zitten nauwelijks zelfstandige boekhandels in. En al helemaal geen kinder- en jeugdboekenwinkels. Zij meten vooral de verkoop in grote ketens of grootwarenhuizen. Daar gaat het wellicht wel naar beneden.”
De echte liefhebbers vinden volgens hem nog steeds de weg naar de boekhandel. “Die gepassioneerde kopers vinden hun gading niet op het internet. Voor de ontwikkeling van een kind moet je het geen tablet in de handen duwen, dat beseffen veel mensen. Dus komen ze naar ons.”
Vraag is hoe ook niet-fervente boekliefhebbers toch hun weg naar het papier vinden. Willen we ervoor zorgen dat kinderen voldoende blijven lezen, dan moeten we daar volgens uitgeefster Van Sande ook op inzetten. “Het gaat natuurlijk niet alleen om de concurrentie van alle schermpjes. De leesvaardigheid gaat achteruit, ook dat speelt een rol. Daar valt volgens mij nog veel te winnen. Je doet maar iets als je het ook goed kan.”