Belgische staat moet 50.000 euro betalen per dag dat kinderen niet teruggehaald worden uit Syrië

Half december beval een rechter België om binnen zes weken administratieve, identiteits- en/of reisdocumenten te bezorgen aan tien kinderen in het Syrische kamp Al-Hol, “die hen in staat stellen om onder begeleiding vanuit Syrië naar België te reizen”. België moest de minderjarigen binnen die termijn ook consulaire bijstand leveren. Onze regering ging niet in beroep en de zes weken zijn dit weekend verstreken.

“We staan in contact met onze cliënten in de kampen, en ze hebben nog niets gehoord van consulaire bijstand en hebben geen reisdocumenten ontvangen”, zegt Mohamed Ozdemir, advocaat van de families. “We zullen vanaf maandag (vandaag, red.) de Belgische staat in gebreke stellen en een deurwaarder vragen om de dwangsommen te innen”, vult zijn confrater Abderrahim Lahlali aan.

Als het onvoldoende gevolg aan de rechterlijke bevelen geeft, is België juridisch verplicht aan elk van de tien kinderen een dwangsom van 5.000 euro per dag vertraging te betalen. Dat geld moet van de rechtbank op een geïndividualiseerde rekening op naam van de betrokken kinderen, die pas toegang krijgen tot die rekening als zij 21 jaar zijn. In totaal moet België dan 50.000 euro betalen per dag vertraging. “Die dwangsommen zijn een noodzakelijk kwaad”, klinkt het bij Ozdemir en Lahlali. “Onze cliënten zijn niet uit op geld.”

Een van de moeders in Al-Hol bevestigt dat: “Elke dag vertraging is een achteruitgang voor het lichamelijke en mentale welzijn van het kind.”

Het is onduidelijk of Buitenlandse Zaken nu plots toch met documenten of andere bewijzen van geleverde inspanningen komt. “Vorige week hebben premier Sophie Wilmès (MR), minister van Justitie Koen Geens (CD&V) en minister van Buitenlandse Zaken Philippe Goffin (MR) erover vergaderd, en ook hun kabinetten overlegden”, zegt een hooggeplaatste bron. “Er zijn bij de advocaten al pasfoto's van de kinderen opgevraagd.”

“België stelt alles in het werk om de reisdocumenten te kunnen bezorgen”, zegt de woordvoerder van de premier. “Alle diplomatieke contacten worden geactiveerd om missies te organiseren in het belang van de kinderen en in overeenstemming met internationale en fundamentele veiligheidsregels in gebieden met gewapende conflicten.”

Die verklaring ligt in lijn met eerdere beslissingen van de regering in de Nationale Veiligheidsraad. Concrete plannen voor een missie naar Al-Hol lijken er nog niet te zijn. “We hebben gehoord van de rechterlijke uitspraak, maar België heeft geen contact met ons opgenomen”, zegt Heval Arshem, een Koerdische vertegenwoordiger van het autonome zelfbestuur van Noordoost-Syrië.

De Koerden die de kampen in Syrië bewaken hanteren tot nu toe het principe dat kinderen niet van hun ouders gescheiden mogen worden, maar de rechtbank heeft België enkel verplicht om inspanningen te leveren voor de terugkeer van de tien kinderen, niet van hun moeders.

Voor de advocaten van de families in Al-Hol mag dat geen euvel zijn om de kinderen over te brengen. “Dan moet België ook de moeders maar overbrengen, in het belang van het kind”, zegt Ozdemir.

Een bron in de regering formuleert het dilemma als volgt. “Wat is moeilijker om uit te leggen aan de bevolking: dat de moeders meekomen of dat we tienduizenden euro's betalen aan de families van die moeders?”