We moeten af van het verbod op psychedelica

Nooit eerder brachten de Vlaamse media een even helder portret van psychedelica als het Canvas-programma "Brain Man". Wat hypnose, relaxatie bij Dirk De Wachter of VR-simulatie niet vermocht, lukte met psychedelica: een truffeltherapie hielp presentator Otto-Jan Ham om beter met zijn angsten om te gaan.

In "Brain Man" kreeg de kijker een glimp te zien van de manier waarop retraitecentra in het buitenland psychedelica inzetten. De stoffen worden aangewend bij de behandeling van psychische klachten en om het leven van gewone mensen beter te maken. Psychedelica beleven een renaissance, maar ons land blijft achter. De Vlaamse Primitieven geven deze keer niet thuis. Onze overheden moeten snel met een plan komen om deze middelen te integreren, want we zijn de boot aan het missen.

Ook wie voorzichtig is met de legalisatie van drugs, ziet in dat een verbod op psychedelica absurd is. In een VRT NWS-artikel wordt het opmerkelijk therapeutisch potentieel aangehaald. Toch horen ze niet thuis in de apotheek: deze krachtige middelen vereisen een menselijke aanpak. Traditionele stammen verleenden aan psychoactieve planten een ritueel kader. Ook wij moeten tripmiddelen op een volwassen manier integreren. Een doorgedreven medicalisering is niet de juiste weg. 

Psychedelica kunnen het leven verrijken van mensen die geen zware geestelijke last meesleuren. Otto-Jan Ham was geen patiënt bij de truffelceremonie. Hij nam deel als een sufnormale piekeraar met een klein maar dapper brein, die door zijn trip inzag dat “angsten je leven niet hoeven te bepalen en dat je met piekeren niet zoveel opschiet”.

Een inzicht uit de scheurkalender kwam binnen als een openbaring. Zijn tripbegeleidster Stefana Bosse omschreef de psychedelische initiatie als een intieme gebeurtenis, zoals de “eerste keer” of de geboorte van een kind. Zijn wij als samenleving emotioneel zo geconstipeerd dat wij elkaar zulke ervaringen van geluk ontzeggen?

Zoals we jongeren wegwijs maken in het labyrint van de seksualiteit en vroedvrouwen opleiden om nieuw leven te verwelkomen, verdient ook de psychedelische ervaring een gepaste duiding en omkadering. Therapeuten zijn toe aan bijscholing in de omgang met een waaier aan bewustzijns­toestanden. Deelnemers of patiënten moeten worden gescreend, voorbereid en opgevolgd. Retraitecentra zijn daartoe vaak uitstekend toegerust. In Nederland, waar psychedelische ‘truffels’ legaal zijn, schieten dit soort centra als paddenstoelen uit de grond. De wetenschappelijke interesse houdt er gelijke tred, met projecten in onder meer Amsterdam en Maastricht. 

Niet alleen Nederland beleeft een vernieuwde interesse in geestverruimende middelen. Het Verenigd Koninkrijk kent een ware heropleving, nu het Imperial College in Londen een onderzoekscentrum voor psychedelica heeft opgericht. De Scottish National Party staat unaniem achter een voorstel om "drugs" uit de strafwetgeving te halen. Psychedelica krijgen in het voorstel een bijzonder positief onthaal.

Hetzelfde verhaal speelt zich af in Catalonië. Ondanks een verbod van de Spaanse overheid heeft de Catalaanse overheid recent een gids uitgegeven met goede praktijkvoorbeelden voor een veilig en verantwoord gebruik van ayahuasca (psychedelicum).

In de Verenigde Staten stelden steden als Denver, Oakland en Portland het gebruik en bezit van psychedelica buiten vervolging. Presidentskandidaat Andrew Yang en Alexandria Octavio-Cortez spraken zich uit voor een herziening van de wetgeving rond psychedelica. Ook aan Republikeinse zijde gaan er stemmen op in die richting. De familie Mercer doneerde miljoenen aan de Multidisciplinary Association for Psychedelic Studies (MAPS) en aan het farmaceutische bedrijf COMPASS voor onderzoek naar het gebruik van MDMA en psilocybine bij geestelijke aandoeningen.

Terwijl Big Pharma de psychedelische renaissance dreigt te kapen, laat België deze heilzame kracht van verandering links liggen. Dit is onbegrijpelijk voor een land als het onze. We zijn kampioenen in pillenslikken en behoren tot de sombere kopgroep in de West-Europese zelfmoordstatistieken. Durven we dan we niet naar oplossingen op zoek te gaan?

Zoals neuroloog Steven Laureys aangaf in "Brain Man", verdienen psychedelica meer aandacht. Aan de Universiteit Antwerpen volgt psychiater Marianne Destoop dit onderwerp op. Kim Kuypers werkt in Maastricht met MDMA en LSD. De Universiteit Gent beschikt met het Instituut voor Sociaal Drugsonderzoek over een mogelijke springplank naar een soort "laboratorium" waarin psychedelica de multidisciplinaire aanpak krijgen die ze verdienen.

De noden zijn echter te groot om de kat uit de boom te kijken. Als ervarings­deskundigen weten wij dat psychedelica werken. Alleen door het taboe te doorbreken, geraken we van het verbod af.