Steden manifesteren zich steeds vaker als concurrenten van de landen waarin ze gesitueerd zijn. Burgemeesters, niet ministers, worden de machthebbers van de toekomst. Dat staat te lezen in het Global Risk Report van het World Economic Forum.

Niet enkel worden grote steden steeds talrijker, ze zijn ook beter gewapend om de problemen van deze tijd aan te pakken, concludeert het rapport.

Bbp regio New York even groot als dat van Canada

In 1950 waren er 80 steden met meer dan 1 miljoen inwoners, vandaag zijn er 550. Die steden hebben bijna onbegrensde onderhandelings- en economische macht. De regio New York heeft een groter bbp dan Canada, terwijl de economie van Los Angeles bijna even groot is als die van Mexico. Die van Chicago is zelfs groter is dan de Zwitserse economie. Seoel zorgt voor meer dan de helft van het bbp van Zuid-Korea, Tel Aviv voor bijna de helft van het bbp van Israël. Londen, Parijs en Tokio nemen een derde van het bbp van hun land voor hun rekening. Burgemeesters van megasteden zoals Istanboel, Dhaka of Sao Paulo beheren budgetten die de middelen van vele landen overstijgen.

Burgemeester kan niet wachten op besluitvorming vanuit de staat

Steden en burgemeesters gaan de globale uitdagingen van de eenentwintigste eeuw aan. Steeds meer burgemeesters ondernemen actie om hun CO2-uitstoot te verkleinen. Ze zoeken oplossingen voor duurzame energie, doen grote inspanningen om de digitale economie te integreren, migranten op te nemen en te beschermen en om ongelijkheid te reduceren. Tegelijkertijd worden ze geconfronteerd met een brede waaier van problemen. Die kunnen gaan van putten in het wegdek tot gigantische verkeersinfarcten, die meteen dienen aangepakt en opgelost te worden.

Steden concentreren het grootste deel van de directe buitenlandse investeringen en zijn de motor van innovatie en productiviteit. Zo worden steden concurrerende natiestaten in termen hun economische en politieke invloed, en van internationale connectiviteit. Natiestaten verdwijnen niet, maar maken plaats voor alternatieve netwerken en een gedeelde machtsstructuur. 

Steden groeperen zich in samenwerkingsverbanden

Steden gaan ook steeds vaker samenwerkingsverbanden aan en bundelen hun middelen om hun stem op het wereldtoneel te laten horen. Er zijn ondertussen al meer dan 300 formele stadsnetwerken, waarvan sommige al decennia bestaan. Onder hen de C40, the Global Covenant of Mayors, de ICLEI en UCLG,

Burgemeesters dienen dan ook een totaal ander beleid te voeren dan nationale politici. Burgemeesters zullen zich minder op de ideologische lijn focussen en moeten zich vooral toespitsen op probleemoplossing. Indien ze geen antwoord vinden voor de directe problemen van hun kiezers op het gebied van huisvesting, transport, afval en energie, kunnen ze een volgende mandaat vergeten.

Samenwerking genereert duidelijke resultaten

Op het eerste zicht lijken er weinig gelijkenissen tussen steden zoals Amsterdam in Nederland en Bogota in Colombia. Anderzijds blijkt samenwerking duidelijke mogelijkheden te creëren. De Londense fietssnelwegen zijn er grotendeels gekomen omdat Amsterdam en andere Europese steden duidelijk hebben kunnen aantonen dat deze initiatieven het energieverbruik terugschroeven. Ook verbeteren ze de fysieke conditie van de bevolking.

Volgens Tony Travers, expert lokaal beleid aan de London School of Economics, beantwoorden burgemeesters ook veel beter aan de hedendaagse tijdsgeest. Die vraagt naar zichtbare stedelijke leiders die uitermate geschikt zijn om in te spelen op de onafgebroken nieuwscyclus. De media hebbene nood aan lokale celebrities.

Anderen zijn er zelfs van overtuigd dat pragmatische burgemeesters dankzij deze netwerken beter dan de oude systemen van de nationale staat en het nationalisme in staat zouden zijn om grote wereldproblemen, zoals klimaatverandering of georganiseerde misdaad, aan te pakken.