3,1 graden: zoveel warmer dan normaal was januari in Europa
De afgelopen maand januari had wel bijzonder zachte temperaturen in petto: wereldwijd was het nipt de warmste januarimaand ooit, maar voor Europa zijn de cijfers minstens even opvallend: het was gemiddeld maar liefst 3,1 graden Celsius warmer dan het gemiddelde van 1981-2010. Op sommige plekken was het zelfs 6 graden warmer.
U had het wellicht al gevoeld in België: de temperaturen waren bijzonder zacht de voorbije maand. En dat was niet enkel hier zo: ook wereldwijd én in Europa was het zachter tot veel zachter dan gemiddeld. Nu bestaan er ook cijfers over: er zijn effectief records gebroken. Gisteravond gaf het Copernicus-instituut, de Europese instelling die in detail de weer- en klimaatgegevens opvolgt, de data vrij voor de maand januari.
Wereldwijd was de gemiddelde temperatuur voor januari de hoogste die we ooit hadden sinds het begin van de metingen. Het vorige record uit 2016 werd met 0,03 graden Celsius gebroken. Ook Europa beleefde zijn warmste januari ooit: het record van 2007 ging voor de bijl met 0,2 graden.
Als we vergelijken met de periode 1981-2010 (dus niet de periode van bij het begin van de Industriële Revolutie, maar al meer recente jaren waarin de klimaatopwarming al begonnen was) was het in Europa zelfs 3,1 graden warmer dan gemiddeld. Grote delen van het noordoosten van Europa waren, over heel januari bekeken, zelfs 6 graden warmer dan normaal. Vooral Noorwegen, Zweden, Finland en het westen van Rusland kleurden rood tot donkerrood op de vergelijkingskaart. In andere regio's was het niet warmer dan gemiddeld, maar over heel Europa bekeken was de opwarming dus ruim 3 graden. (zie onder de kaart voor januari: hoe roder de kleur, hoe warmer de regio, hoe blauwer, hoe relatief kouder. De referentiebasis is het gemiddelde voor 1981-2010)
Van Örebro tot Moskou
Zo beleefde Noorwegen zijn warmste januaridag ooit, en de maand als geheel was er de op één na warmste sinds 1900. In Finland was het de warmste januari sinds 1961. Ook Zweden tekende records op: de stad Örebro beleefde begin januari haar warmste januaridag ooit. De zachte winter veroorzaakte problemen voor rendieren: door de afwisseling van sneeuw, regen, dooi en vorst vinden de dieren in de bevroren ondergrond maar moeilijk voedsel. Ook het westen van Rusland was relatief zacht. Al in december waren daar weerrecords gebroken.
Momenteel zit de wereldwijde opwarming aan bijna 1,2 graden extra sinds het begin van de Industriële Revolutie. De waarden op het land zijn altijd iets extremer dan die wereldwijd, omdat de milderende invloed van de oceanen daar niet of amper meespeelt. De marges wereldwijd zijn misschien kleiner, maar daarom niet minder belangrijk. Volgens het akkoord van Parijs willen we wereldwijde opwarming "ruim onder 2 graden" houden, maar zelfs bij het huidige niveau van ongeveer 1,2 graden kan dat op het land zelfs al een veel grotere impact betekenen.