Versoepeling van abortuswet? Raad van State spreekt zich niet uit

De Kamercommissie Justitie stemde eind vorig jaar een versoepeling van de abortuswet, op voorstel van de paars-groene partijen (socialisten, liberalen en groenen), aangevuld met PVDA en DéFI. Het voorstel haalt abortus volledig uit de strafwet, verlengt de periode waarbinnen zwangerschapsafbreking mogelijk is van 12 naar 18 weken en perkt de reflectietijd van 6 dagen in tot 48 uur.

Het was wachten op het advies van de Raad van State, en dat is er nu. Maar het hoogste administratieve rechtscollege van het land spreekt zich eigenlijk niet uit over de gevoelige kernelementen van het voorstel. Volgens de Raad van State heeft de wetgever namelijk zelf "een grote beoordelingsruimte". Het juridische kader moet wel "een zekere samenhang vertonen" en moet zorgen voor "een billijk evenwicht tussen de rechten van de vrouw en het belang van het ongeboren kind". "Het voorliggende voorstel past in die context", zo staat te lezen in het advies.

Daarnaast heeft de Raad van State geen bezwaren bij het recht voor elke zorgverlener om te weigeren mee te werken aan een zwangerschapsafbreking, evenmin als bij de verplichting voor de arts om in dat geval de vrouw bij het eerste bezoek al op de hoogte te brengen van zijn weigering en om haar door te verwijzen naar een andere arts of instelling.

Het adviesorgaan heeft wel een opmerking over de strafbepaling voor mensen die vrouwen fysiek of via verkeerde informatie (bv. folders met foutieve informatie) de toegang tot abortus willen belemmeren. Die strafbepaling is volgens De Raad van State "onvoldoende precies geformuleerd". Zo is het bijvoorbeeld niet helemaal duidelijk of men enkel doelbewust foute informatie (fake news) wil bestraffen of ook meningen. Daar kan zich een probleem stellen met het recht op vrije meningsuiting. Op dat vlak moet het voorstel dus zeker herzien of bijgesteld worden, meent de Raad van State.

“We zullen het advies grondig bestuderen, maar er lijken geen fundamentele bezwaren te zijn”, zegt Open Vld-Kamerlid Katja Gabriëls in een eerste reactie.

Volgens N-VA-Kamerlid Valerie Van Peel is het duidelijk dat de Raad van State zich niet wil mengen in de “politiek gevoelige discussie”. De bal ligt in het kamp van de politici en daar hoort die volgens Van Peel ook te liggen. “Het is in dergelijke beslissingen inderdaad aan de politiek om richting te kiezen, niet aan rechters. En dit met voldoende draagvlak en debat binnen de publieke opinie”, aldus Van Peel. De N-VA-politica blijft zich kanten tegen de versoepeling die de volgens haar “onethische coalitie” wil doorvoeren. 

De PS wil dan weer dat de plenaire vergadering van de Kamer nog voor Internationale Vrouwendag (8 maart) stemt over het wetsvoorstel. “Dit advies is ondubbelzinnig en bevestigt het PS-standpunt dat abortus volledig uit de strafwet moet gehaald worden en dat van abortus een medische handeling moet gemaakt worden”, zo reageert PS-Kamerlid Eliane Tillieux, een van de indieners van het voorstel.

Volgens Tillieux moet het voorstel volgende week donderdag aan de plenaire vergadering voorgelegd worden. “Op enkele dagen voor de Internationale Vrouwendag zou dat een symbolische stap zijn”, aldus Tillieux.

Ecolo-Kamerlid Sarah Schiltz reageert verheugd op het advies van de Raad van State en zegt dat het geen juridische bezwaren opwerpt. “De Raad van State is van mening dat het parlement binnen zijn rol is gebleven door aanpassingen aan de wet voor te stellen die de toegang tot abortus voor vrouwen vergemakkelijkt en die zorgt voor een depenalisering van abortus. Er is dus geen juridisch obstakel meer voor deze wet”, klinkt het. Schiltz hoopt wel dat het verdere parlementaire werk “op een respectvolle en constructieve manier” kan gebeuren.

Bij cdH, de enige Franstalige partij die zich tegen het voorstel verzet, klinkt een ander geluid. Zo kondigt fractieleider Catherine Fonck bijkomende amendementen aan. Fonck wijst er ook op dat het advies van de Raad van State ook “maar een advies” is.