België is een federaal land met ondertussen veel macht voor de deelstaten, omdat dit de manier was om de tegenstellingen tussen Vlamingen en Franstaligen te overbruggen. Er zijn geen nationale partijen of media meer, Vlamingen kunnen alleen voor Vlaamse politici stemmen, er is eigen onderwijs, … Die middelpuntvliedende kracht – weg van het federale niveau – maakt dat de twee gemeenschappen ook verder uit elkaar drijven. En dat samenwerken op federaal niveau altijd maar moeilijker wordt. “Landen zoals de VS en Duitsland zijn federaties omdat de aparte staten willen samenwerken. Wij zijn een federatie om Vlamingen en Franstaligen samen te houden”, zegt Devos.

Volgens professor bestuurskunde Wouter Van Dooren (UA) heeft het federalisme het puur bestuurskundig ook moeilijker gemaakt. “Ook al omdat er altijd zal moeten worden samengewerkt. Zelfs al mocht Vlaanderen onafhankelijk zijn, het zal altijd aan Brussel en Wallonië hangen”. Ook Devos en Sinardet benadrukken dat samenwerken onvermijdelijk is. Kijk naar de coronacrisis, waar alle overheden moeten samenwerken. Kijk naar klimaat, dat geen grenzen kent. Bevoegdheden terug Belgisch maken? Weer een politiek-ideologische discussie die moeilijk op te lossen valt. Net zoals die over de invoering van een federale kieskring, waardoor je zowel voor Vlaamse als Franstalige politici kunt stemmen. “Ik ben daar al 20 jaar voor. Het zal ervoor zorgen dat N-VA en PS elkaar niet diaboliseren en de politieke tegenstellingen verminderen. En democratisch is het logisch dat ik me kan uitspreken over premier-Michel,” dixit Sinardet.

Maar dat Vlaanderen en Wallonië er politiek, cultureel en economisch anders uitzien, is een even grote realiteit. De enige simpele vaststelling is dat alles in België complex is. (fem)