Opnieuw verdeelt Joodse kwestie N-VA: ‘Het geduld met Freilich raakt nu wel echt op’

“Good riddance”, zei Michaël Freilich eerder deze week op Radio 1, toen een groot deel van de wetenschappelijke raad van de Kazerne Dossin zijn ontslag had aangekondigd. “Er zijn genoeg proffen in binnen- en buitenland die op een serieuze manier aan Holocaust-herdenking kunnen doen én respect kunnen opbrengen voor de Joodse gemeenschap.” Opgeruimd staat netjes, met andere woorden.

De uitspraken van Freilich kwamen hem op kritiek te staan, ook binnen zijn eigen partij. “Dit draagt niet bij aan een sereen debat”, zegt Philippe Muyters, Vlaams Parlementslid voor N-VA en ex-minister. “Ik roep iedereen op om de dialoog weer op te starten. Maar dan zijn zulke uitspraken niet verstandig. Het is ook echt een N-VA-standpunt dat we die uitspraken niet goed vinden.”

Ook Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) deed woensdag een oproep doet om “geen ronkende verklaringen af te leggen die polariseren”. Ook al noemt hij zijn partijgenoot Michaël Freilich niet bij naam, iedereen weet meteen over wie het gaat. 

Volgens Freilich – maar ook volgens enkele prominente Joodse stemmen in het bestuur – moet de focus van Kazerne Dossin meer op de herdenking van de Holocaust komen te liggen. Wetenschappers, onder wie de historici Herman Van Goethem (UAntwerpen) en Bruno De Wever (UGent), vinden dat het museum en memoriaal ook aandacht moeten hebben voor hedendaagse mensenrechtenkwesties. Zij stapten op, omdat dat volgens hen naar de toekomst toe niet gegarandeerd is.

Soloslim

Het is lang niet de eerste keer dat Freilich de partij op stang jaagt de voorbije maanden. Toen hij eind vorig jaar in een bureau in de Kamer een kandelaar aanstak in het kader van Chanoeka, het Joodse feest van het licht, was lang niet iedereen daar gelukkig mee. Zijn eigen partij, N-VA, vindt dat religieuze symbolen niet thuishoren in het parlement. Even voordien was er ophef omdat hij een zitting in het parlement liet filmen toen er Palestijnse ngo’s kwamen spreken.

Opmerkelijk genoeg hield Freilich zich erg op de vlakte over de Joodse karikaturen die werden getoond bij Aalst carnaval. Zijn partijgenoot Christoph D’Haese is daar burgemeester. Maar amper enkele dagen later botste hij opnieuw, met zijn partijgenote en collega-Kamerlid Valerie Van Peel. Die had een wetsvoorstel klaar om besnijdenissen bij jongens niet langer terug te betalen wanneer die niet medisch noodzakelijk zijn. Freilich zei dat hij de tekst had aangepast, gezien de gevoeligheid over het rituele gebruik in de Joodse gemeenschap. Van Peel ontkent dat met klem. “Mijn teksten worden niet gewijzigd onder druk van eender wie.” 

Is zijn krediet stilaan opgebruikt? Waar de N-VA doorgaans zo veel mogelijk de rangen gesloten houdt, lopen de spanningen op door de uitspraken over Kazerne Dossin. “Het geduld raakt op”, zegt een bron. “Dat punt hebben we nu ongeveer wel bereikt. Heel wat collega’s zeiden al: ‘Dit was toch echt de laatste keer’.” Dat hij telkens opnieuw solosslim speelt irriteert. “Zijn opinie over de wetenschappers kon inhoudelijk op zijn minst enige nuance gebruiken.”

Gantman boven Peumans 

Voor zijn intrede in de politiek maakte Freilich naam als hoofdredacteur van Joods Actueel, waarbij zich vooral opwierp als een verdediger van de zionistische strekking. Vorig jaar besliste N-VA-voorzitter Bart De Wever hem aan boord te halen en hem een verkiesbare plaats aan te bieden op de Kamerlijst. De risico-inschatting werd gemaakt, maar als uitgelezen vertegenwoordiger van de Joodse gemeenschap kon hij electoraal doorwegen in Antwerpen.

De partij vindt de goede relaties met de Joodse gemeenschap belangrijk, maar het dossier van de Kazerne Dossin illustreert dat die soms botsten met de koers die de partij wil varen. Zo vaardigde de partij André Gantman af in de raad van bestuur van bestuur namens de Vlaamse gemeenschap. Nochtans was eerst toenmalig parlementsvoorzitter Jan Peumans gevraagd door toenmalig minister-president Geert Bourgeois. Peumans stemde toe, maar kreeg even later een telefoontje van het partijsecretariaat. De partij had iemand anders gevonden: Gantman. Die zegt zelf niet op de hoogte te zijn van Peumans’ kandidatuur.

Gantman, die ook van Joodse komaf is, gaf eerder aan dat het museum zich meer moest richten op de Holocaust. Daarmee kiest hij voor een andere lijn dan minister-president Jambon, die pleit voor een dubbele functie. Net als de wetenschappelijke raad wil hij zowel aandacht voor het ‘memoriaal’ als voor mensenrechten. Volgens Bruno De Wever doet Gantman, net als Claude Marinower (Open Vld) overigens, de verhoudingen binnen het dagelijks bestuur te veel naar de Joodse gemeenschap doorwegen, al zegt de raad van bestuur nog steeds achter de dubbele rol van de kazerne te staan.

Om de kwestie te ontmijnen wil Jambon de volgende dagen met het bestuur gaan praten. Zelf wil Freilich niet reageren. “We gaan het hierbij laten”, zegt fractiewoordvoerder Elias Kartout namens hem. “Als er al spanningen waren, dan hebben we daar weinig van gemerkt in de federale fractie. Er zijn belangrijkere zaken om ons mee bezig te houden.”