Onderwijsexpert Piet Van Avermaet: "Examens houden op het einde van het schooljaar zou oneerlijk zijn"
Nu het gemeenschapsonderwijs (GO!) examens in juni afraadt, duiken verschillende stemmen op die vraagtekens plaatsen bij dat advies. Maar professor Piet Van Avermaet, directeur van het Steunpunt Diversiteit & Leren aan de UGent, hoort niet bij die critici. "Een examen moet niet de motiverende factor zijn", vindt hij.
Piet Van Avermaet, professor taalkunde en directeur van het Steunpunt Diversiteit & Leren aan de UGent, is het roerend eens met het advies van GO! "Het lijkt me geen goed idee om examens te organiseren op het einde van het schooljaar", beaamt hij in "De ochtend" op Radio 1.
"Nu examineren, is unfair voor een belangrijke groep van leerlingen. Doordat kinderen thuis hebben moeten leren, herhalen, aan preteaching hebben moeten doen, zijn de leertrajecten van kinderen heel ongelijk. Want de rol van de thuiscontext speelt nog meer dan anders. Je kunt de leeromgeving van kinderen in een kwetsbare context niet vergelijken met die van anderen. Zij hebben zich niet op dezelfde manier kunnen voorbereiden op een examen."
In zijn ogen moeten leerkrachten zich nu wel focussen op evalueren: "Je moet een goed onderscheid maken tussen evalueren en examineren. Het is cruciaal dat jongeren geëvalueerd worden, ook in deze periode: waar liggen hun sterktes? Waar hebben ze moeilijkheden? Hoe zit het met hun leerproces?"
Niet motiverend
De argumenten die nu naar voren worden geschoven om wél examens te organiseren, veegt Van Avermaet van tafel. Zo stelde minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) dat een examen leerlingen motiveert om te leren.
Ik snap niet dat een examen dé motiverende factor zou moeten zijn voor leren
"Recent onderzoek wijst uit dat evalueren, feedback geven, uitermate belangrijk is voor leerlingen. Maar ik snap niet dat een examen dan dé motiverende factor zou moeten zijn voor leren. Je moet leren niet reduceren tot het slagen op een examen. Leren moet interesse oproepen, goesting geven om dingen te willen weten, om de wereld te willen ontdekken."
De sleutel is daar een krachtige leeromgeving en een enthousiaste en begeesterende leerkracht die leerlingen nieuwsgierig maakt naar kennis, zegt Van Avermaet. "En dat leerproces wordt inderdaad constant ondersteund door evaluatie, maar veel minder door een examen. Zeker nu de ongelijkheid zo wordt uitvergroot."
(Lees verder onder de foto)
Subjectief?
Dirk Van Damme, onderwijsexpert bij de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling), vindt dan weer dat je bij gebrek aan een examen ruimte laat voor subjectiviteit. "Uiteraard toont onderzoek aan dat er veel vooroordelen kunnen zijn als er niet of slecht geëvalueerd wordt. Maar dan beweren dat examens volledig objectief zijn, is ook niet correct. Ook examens kunnen vooroordelen bevatten, talige bijvoorbeeld of culturele."
De evaluerende kracht van leerkrachten vervangen door enkel en alleen een examen, zou een zeer foute keuze zijn
Volgens Van Avermaet toont de uitspraak van Van Damme een vorm van wantrouwen voor de leerkrachten en leerlingen die vandaag het beste van zichzelf geven. "In Vlaanderen werken we al jaren in combinatie van klassenraden en evaluaties. Leerkrachten die het goed menen, hebben zicht op de sterktes en zwaktes van hun leerlingen. Het is niet fair om te beweren dat zij daarbij vooroordelen hebben."
Want leerkrachten zijn professionals, besluit Van Avermaet. "Hun evaluerende kracht vervangen door enkel en alleen een examen, zou een zeer foute keuze zijn."
Luister hier naar het gesprek met Piet Van Avermaet in "De ochtend" op Radio 1:
