Voor velen is vandaag een lang weekend begonnen. Elk jaar, veertig dagen na Pasen, vieren we Hemelvaart. Volgens het christelijke verhaal gaat het om de dag waarop Jezus voor de ogen van zijn volgelingen het aardse voor het hemelse inruilde, precies veertig dagen na zijn wederopstanding.

Een symbolische dag voor de katholieke kerk, maar lang niet altijd een feestdag. Die kwam er pas aan het begin van de negentiende eeuw. In een concordaat uit 1801 kwamen de Franse keizer Napoleon Bonaparte en paus Pius VII overeen Hemelvaart als een feestdag te behouden. Nochtans wilde men onder druk van de Franse revolutionairen de traditionele christelijke feestdagen vervangen door seculiere feestdagen. Daar stak het concordaat een stokje voor.

Rerum Novarum

Pas later in de negentiende eeuw kreeg Hemelvaart ook een sociale dimensie. In volle industriële revolutie keerden steeds meer arbeiders hun rug naar de katholieke kerk, die zij als te elitair beschouwden. De socialistische vakbonden wonnen steeds meer terrein en riepen 1 mei uit tot het feest van arbeid. De kerk besefte dat het zielen aan het verliezen was en reageerde. In 1891 schreef paus Leo XIII Rerum Novarum, een pauselijk document waarin hervormingen binnen de kerk besproken worden. Rome moest vanaf toen weer dichter bij de mens staan en zich bewust worden van de groeiende klasseongelijkheid tussen de vaak straatarme arbeiders en rijke fabrieksbazen. Rerum Novarum luidde de aanzet voor christelijke volkspartijen in en ook een christelijke vakbeweging kreeg vorm.

Om niet achter te blijven op de socialisten riep deze vakbeweging ook een eigen feestdag voor de arbeidende klasse in: het feest van Rerum Novarum waarvoor Hemelvaartsdag werd uitgekozen. Niet zomaar een Bijbels verhaal dus, maar wel de tussenkomst van Napoleon en paus Pius VII en de latere interpretatie van paus Leo XIII maakt dat we vandaag (en morgen) van een verlengd weekend kunnen genieten.

Correctie (21/05/2020): in een eerdere versie van dit artikel stond dat Paus Leo XIII samen met zijn Rerum Novarum verantwoordelijk was voor de feestdag.