Helft van onze kinderen is eenzamer door corona, één op de drie is bang om ziek te worden

Artikel 12 van het kinderrechtenverdrag stelt dat kinderen hun mening mogen geven over alles wat hen aangaat. Maar tijdens de coronacrisis kwam dat recht plots op losse schroeven te staan. Daarom gaven het Kinderrechtencommissariaat, het Kenniscentrum Kinderrechten en de Kinderrechtencoalitie Vlaanderen hen het woord. In een uitgebreide bevraging bij 17.355 kinderen (min twaalf jaar) en 26.675 jongeren (plus twaalf jaar) peilden ze in de week van 11 mei naar hun ervaringen en gevoelens tijdens deze coronacrisis. Op dat moment waren de scholen nog niet open en was er nog geen duidelijkheid over de zomerkampen. Een overzicht van de belangrijkste resultaten:

1 op de 3 is bang om zelf ziek te worden

Virologen zijn het er intussen over eens dat kinderen minder vaak en minder hard getroffen worden door het coronavirus. Dat neemt niet weg dat 37 procent bang is om zelf ziek te worden. Bij de jongeren is dat 31 procent. Ruim 7 op de 10 kinderen zijn bang dat een familielid besmet zal worden. “Dit bewijst hoe belangrijk het is om kinderen en jongeren op hun niveau goed te informeren”, zegt kinderrechtencommissaris Caroline Vrijens.

Tegelijkertijd gaf 93 procent van de kinderen wel aan dat ze de maatregelen die voor hen gelden, zoals handen wassen en afstand bewaren, goed begrijpen. Bij de jongeren is dat slechts 56 procent. “De richtlijnen waren dan ook altijd uitgelegd op maat van volwassenen, maar ook vijftienjarigen willen weten of ze bijvoorbeeld mogen gaan fietsen met een vriend of vriendin”, zegt Vrijens.

8 procent ziet financiële moeilijkheden bij ouders

Het coronavirus tast ook het gezinsbudget aan. In sommige gezinnen merken zelfs kinderen dat. 7,9 procent van de kinderen en 8,8 procent van de jongeren gaf aan dat hun ouders het moeilijker hebben om financieel alles rond te krijgen.

Door corona had ik geen laptop voor school en het OCMW heeft tegen mama gezegd dat ze er een van mijn kindergeld moet kopen, schreef een tienjarige jongen in de enquête. Maar mama doet dat voor mij niet om te sparen en was daar verdrietig over.

De kinderen uit een gezin in financiële moeilijkheden voelden zich eenzamer, verdrietiger, bozer en angstiger dan andere kinderen, zo blijkt uit de andere vragen.

Helft voelt zich eenzamer

Hoewel mama en papa de voorbije weken (wellicht) vaker thuis waren, gaf de helft van de kroost aan zich eenzamer te voelen tijdens de coronacrisis. Dat komt vooral door het gebrek aan contact met vrienden: 89 procent van de kinderen zei vrienden te missen. Jongeren hielden vooral digitaal contact met elkaar (91 procent) of ze spraken af op afstand (45 procent). 8 procent bleef gewoon afspreken zoals vroeger. Cupido maakt hen wel minder streng voor zichzelf: de helft van de jongeren bleef zijn of haar lief zien zoals vroeger.

Meer ruzie in helft van de gezinnen

Dat intrafamiliaal geweld een kwalijk gevolg was van de coronacrisis, maakte het aantal oproepen naar hulplijnen zoals 1712 en Awel al duidelijk. Ook de kinderen zelf gaven dat aan in de enquête. In de helft van de gezinnen was er meer ruzie tijdens de lockdown. 9 procent van de minderjarigen was zelfs slachtoffer van fysiek of verbaal geweld door een volwassene. Twee derde van hen zei dat het geweld toegenomen was. Bovendien heeft 17 procent geen eigen plekje in huis om zich even terug te trekken.

85 procent wil weer naar school

Sommige leerlingen hebben de binnenkant van hun klas al ruim twee maanden niet meer gezien. Langer dan een zomervakantie dus, en dat voelt vreemd aan. Zo gaven 7 op de 10 kinderen aan dat ze de school missen, meisjes (77 procent) nog meer dan jongens (63 procent). 85 procent hoopt snel weer naar school te mogen. Bij de +12-jarigen ligt dat aantal iets lager: iets minder dan de helft (44,8 procent) mist de school, 72 procent wil zo snel mogelijk terug. “Het toont aan dat onderwijs voor kinderen veel meer is dan enkel leren”, zegt Vrijens. “Het is een plek waar ze contact hebben met vrienden en met leerkrachten, en waar ze toch ook wel graag zijn.”

Het afstandsonderwijs bezorgt onze jeugd dan ook veel stress. Hoe ouder ze zijn, hoe meer. De belangrijkste stressfactoren zijn de angst om niet te kunnen volgen, een gebrek aan materiaal en te veel drukte in huis.

Meer knuffels, minder pesten

Toch was de voorbije weken niet alles negatief voor kinderen. Zo gaven zes op de tien kinderen aan dat ze meer aandacht kregen thuis. Ook het pesten neemt af. Van de kinderen en jongeren die soms gepest worden, zei twee derde dat het minder was tijdens de lockdown. Het gebrek aan speelplaats of ontmoetingen bij de jeugdbewegingen heeft daar wellicht veel mee te maken.

“Dit bewijst voor ons wel dat pesten nog steeds face to face begint, en dat cyberpesten daar een uitloper van is”, zegt Vrijens, die wil besluiten met een positieve noot. “Kinderen zijn bijzonder veerkrachtig, dat merken we ook in de open vragen. We moeten absoluut extra aandacht hebben voor kwetsbare jongeren, zowel thuis als op school. Maar als we dat doen, ben ik ervan overtuigd dat dit geen verloren generatie is.”