Gwendolyn Rutten (Open Vld) duwt waar het pijn doet

Sinds hun aantreden twee weken geleden hebben Egbert Lachaert (Open Vld), Joachim Coens (CD&V) en Georges-Louis Bouchez (MR) vooral werk gemaakt van een regering met Open Vld, MR, CD&V, cdH, N-VA en sp.a. Deze zes partijen hebben samen net één zetel op overschot in het federaal parlement. Maar de weg naar deze zogeheten Arizona-coalitie, naar de kleurencombinatie in de vlag van de Amerikaanse staat, is nog lang. Ook de paars-gele en paars-groene pistes blijven voorlopig open. Zondag had het drietal een “eerlijk” gesprek met PS-voorzitter Paul Magnette.

‘Cordon doorbreken’

Een van de problemen met een regering zonder PS, en zonder Ecolo of PTB, is dat die ten zuiden van de taalgrens op een zeer smalle basis rust. MR en cdH vertegenwoordigen geen derde van het Franstalig electoraat. Dit betekent dat de twee partijen bereid moeten zijn om in een regering te stappen waarvan ze weten dat die de komende vier jaar, in volle economische crisis, onder vuur zal worden genomen door een groot links blok in het eigen landsgedeelte. Ex-premier Charles Michel (MR) weet hoe zwaar zo’n oppositiebombardement kan doorwegen.

Bovendien schuift in deze formule ook N-VA opnieuw aan. Besturen met de Vlaams-nationalisten blijft moeilijk in Franstalig België, vanwege hun communautaire agenda, die ze deze keer wel (deels) willen verwezenlijken, en vanwege hun rechts-identitaire en sociaal-economische standpunten. Oud-Open Vld-voorzitter Gwendolyn Rutten duwt met haar uitspraak over N-VA en een Vlaamse regering met Vlaams Belang dan ook waar het pijn doet. Rutten zei vorige vrijdag in De afspraak dat Bart De Wever haar afgelopen zomer vroeg om in Vlaanderen het cordon te doorbreken, in ruil voor een “rijkelijke beloning”. 

Nieuws is dat niet echt, al werd tot nog toe altijd aangenomen dat de Vlaamse gesprekken tussen N-VA en Vlaams Belang vooral voor de bühne waren. Volgens Rutten waren ze dat niet. Concreet zouden N-VA en Open Vld regeren met gedoogsteun van het Vlaams Belang. Hoe dan ook: MR en cdH zijn er als de dood voor om zich, via N-VA, te laten associëren met radicaal rechts.

Sabotage

Het is afwachten of de sortie van Rutten veel invloed zal hebben op het toekomstige verloop van de formatie. Binnen Open Vld wordt de voormalige partijvoorzitter ‘sabotage’ en ‘rancune’ verweten. In de Wetstraat is het een ongeschreven wet dat oud-voorzitters hun opvolgers niet voor de voeten komen lopen. Met haar uitspraken bemoeilijkt Rutten de opdracht van Lachaert: de man die haar eigen poging om een paars-groene regering op de been te brengen eind 2019 tegenhield. Van Lachaert is algemeen geweten dat hij liefst met N-VA wil besturen. 

Tegelijk zet Rutten N-VA een hak, de partij die haar eind 2019 afschilderde als een politica die een eventueel premierschap van paars-groen verkoos boven haar eigen principes. “Dit gaat over de verzuurde relatie tussen twee mensen (Rutten en N-VA-voorzitter Bart De Wever, JVH), je ziet dat bijna lijfelijk”, reageerde partijgenoot Vincent Van Quickenborne in De zevende dag. De Wever wilde dit weekend niet reageren: hij “moest zijn gras nog afrijden”. Bij CD&V, de andere Vlaamse coalitiegenoot van N-VA, herinnert men zich geen gelijkaardig voorstel van de Vlaams-nationalisten.

De problemen van de Arizona-coalitie gaan sowieso breder dan de koudwatervrees van MR en cdH. Ook sp.a moet nog worden overtuigd van een avontuur zonder PS. Voorzitter Conner Rousseau ziet naar eigen zeggen “niet in welke constellatie zonder PS inhoudelijk interessant kan zijn voor sp.a”. Wel is Rousseau bereid om een voorstel te bekijken. 

In de omgeving van Lachaert, Coens en Bouchez wordt aangegeven dat een aantal rode subtoppers oren heeft naar de Arizona-coalitie. Al lijken ze er bij sp.a vooral op te hopen dat die formule uiteindelijk een springplank kan zijn naar paars-geel. Als PS straks ook toehapt op een inhoudelijk voorstel van Lachaert, Coens en Bouchez kan het – na een jaar rondjes draaien – zover zijn.