Nieuwe studie voorspelt minder snelle stijging wereldbevolking: geen 11 maar 9 miljard mensen in 2100

Anno 2020 lopen er 7,8 miljard mensen rond op deze planeet. Volgens voorspellingen van de Verenigde Naties in 2019 zouden dat er eind deze eeuw 10,9 miljard zijn. Een nieuwe studie van het Institute for Health Metrics and Evaluation (IHME) aan de Universiteit van Washington in Seattle voorspelt echter dat de wereldbevolking minder snel zal stijgen en in de tweede helft van deze eeuw zelfs zal afnemen.

Volgens de onderzoekers van het IHME, die erop wijzen dat hun voorspellingen "niet in marmer zijn gebeiteld", zal de wereldbevolking tot 2064 van de huidige 7,8 miljard groeien tot 9,7 miljard. Tegen 2100 zou ze echter terugvallen tot 8,8 miljard, 2 miljard minder dan eerder voorspeld door de Verenigde Naties. De Amerikaanse onderzoekers verklaren dat verschil door erop te wijzen dat het model van de VN geen alternatieve scenario's kan genereren die rekening houden met de gevolgen van beleidskeuzes of andere factoren rond vruchtbaarheid en sterfte.

Volgens de Amerikaanse studie zal de wereldbevolking tegen 2100 niet alleen minder snel stijgen dan verwacht, de ingezette daling in de tweede helft van deze eeuw zal zich daarna ook voortzetten. De onderzoekers verwachten dat tegen 2100 het vruchtbaarheidscijfer in 183 van de 195 bestudeerde landen te laag zal liggen om nog een bevolkingsgroei te veroorzaken. In 23 landen zou de bevolking tegen 2100 nog maar de helft bedragen van die van vandaag. In 34 andere landen zou er een terugval zijn van 25 tot 50 procent.

Die minder snelle groei in de 21e eeuw is volgens de onderzoekers onder meer te verklaren doordat meer meisjes in de wereld toegang zullen hebben tot (beter) onderwijs en anticonceptiemiddelen. Daardoor zou het wereldwijde vruchtbaarheidscijfer dalen van 2,37 kinderen per vrouw naar 1,66 in 2100. Dat is een snellere terugval dan de VN vorig jaar nog voorspelde.

De bevolkingsgroei zal van land tot land sterk verschillen, stellen de onderzoekers nog, waardoor de economische machtsrelaties in de wereld tegen het einde van de 21e eeuw drastisch zouden kunnen veranderen.

Zo zou China tegen 2100 de helft van zijn bevolking kunnen verliezen, voorspellen de onderzoekers: van 1,4 miljard nu naar 730 miljoen in 2100. Doordat het aantal mensen met een actieve leeftijd (die dus kunnen werken) zal afnemen, zal ook de economische groei afnemen. Daardoor zouden de Verenigde Staten, die tegen 2035 hun eerste plaats als grootste economie aan China zouden moeten afstaan, die eerste plaats enkele decennia later weer kunnen veroveren.

Door de verschillen in bevolkingsaangroei zal de wereld in 2100 ook niet meer alleen gedomineerd worden door China en de VS, verwachten de onderzoekers, maar ook door India en Nigeria (zie verder). Die twee landen zullen eind deze eeuw namelijk het grootste aantal inwoners hebben.

Ook verschillende andere Aziatische én Europese landen zullen hun bevolking tegen 2100 met de helft zien afnemen, volgens deze studie. In Japan zouden tegen die tijd nog maar 60 miljoen mensen wonen, tegenover 128 nu. In Thailand zou de bevolking dalen van 71 naar 35 miljoen, in Zuid-Korea van 53 naar 27.

Spanje zou in 2100 nog maar 23 miljoen inwoners tellen, tegenover 46 nu. De Italianen zouden met nog maar 31 miljoen zijn (nu 61 miljoen), de Portugezen met 4,5 miljoen (nu 11 miljoen). Frankrijk zou een van de Europese uitzonderingen zijn en in 2100 meer inwoners tellen dan nu (van 65 naar 67 miljoen).

Een heel ander beeld in Afrika. In de landen ten zuiden van de Sahara zou de bevolking verdrievoudigen, van 1 naar 3 miljard. En dan vooral in Nigeria, dat zijn aantal inwoners van 206 naar 790 miljoen zal zien stijgen. Het Afrikaanse land zal op die manier China voorbijsteken en het op één na meest bevolkte land van de wereld worden, na India.

De verschuivingen in bevolkingsgroei zullen niet alleen de internationale relaties veranderen, ook binnen de landen zullen de huidige systemen herdacht moeten worden, stellen de onderzoekers. Het aantal werkende mensen zal sterk afnemen, het aantal 80-plussers zal wellicht verzesvoudigen. Een grondige revaluatie van de welzijns- en gezondheidssystemen dringt zich op.

In verschillende landen zou dat wel eens een van de belangrijkste opdrachten van de politiek kunnen worden, stellen de onderzoekers: hoe gaan we om met de afname van de bevolking? Geheel tegen de tijdgeest van vandaag in, waarbij verschillende landen hun migratiebeleid net verstrengen, verwachten ze dat "later deze eeuw" landen met elkaar zullen rivaliseren om arbeidsmigranten aan te trekken. Met name uit landen ten zuiden van de Sahara en de Arabische regio.

Voor het milieu zijn de Amerikaanse voorspellingen goed nieuws. 2 miljard mensen minder dan verwacht, zetten minder druk op de voedselproductiesystemen en zorgen voor minder CO2-uitstoot.

De volledige studie vindt u hier, in The Lancet.